1-savol: Amaliy dasturiy taʼminot va ularning turlari

Linuxning OT sifatidagi xarakterli xossalari
Ko’p vazifalilik: bir vaqtning o’zida ko’p dasturlar bajariladi.
Ko’p foydalanuvchilar bir vaqtning o’zida bitta kompyuterdan foydalanadi.
Protsessorning himoyalangan rejimi: (386 protected mode).
Protsessor xotirasi himoyasi: dasturdagi uzilish sistemaning osilib qolishini keltirib chiqarmaydi.
Tejamli yuklash (zagruzka): Linux diskdan dastur haqiqatdan ham bajaradigan qismlarnigina o’qiydi.
Bajariladigan dastur nusxalari orasida yozuv bo’yicha sahifalarning bo’linishi. Bu, dastuming protsesslar — nusxalari bajarilayotgan paytda aynan o’sha bitta xotiradan foydalanish mumkinligini anglatadi. Bunday protsess xotiraga yozib olishga urinayotgan paytda, yozib olinayotgan 4 kilobaytli sahifa bo’sh joyga nusxa qilib olinadi. Bunday xususiyat tezkorlikni oshiradi va xotirani tejaydi.
Sahifalarni tuzishni o’z ichiga olgan virtual xotira (ya’ni xotiradan diskka nofaol protsessning hammasi emas, balki kerak bo’lgan sahifa siqib chiqariladi); diskning mustaqil qismlaridagi yoki faylli sistemalarning fayllaridagi virtual xotiraning hajmi 2 Gbayt; dasturlar amalga oshirilayotgan paytda virtual xotira o’lchovining o’zgarishi.
Dasturlar va diskli KEShning umumiy xotirasi: bo’sh xotiraning hammasidan disk bilan almashuvni buferizatsiya qilish uchun foydalaniladi.
Dinamik to’ldiriladigan taqsimlanadigan kutubxonalar.
Post-mortem analizi uchun ham dasturlar: otladchik tomonidan nafaqat bajarilayotgan, balki avariyaviylik bilan tugagan dasturni ham tahlil qilishga imkon beradi.
POSIX standarti bo’yicha sertifikatsiyalash, dastlabki matnlar darajasida System V va BSD standartlari bilan muvofiqlashtirilganligi.
IBCS2 orqali to’ldirilgan dasturlar bo’yicha SCO, SVR3, SVR4 bilan muvofiqlashtirilgan sig’ishtirish emulyatori.
Barcha dasturlarning dastlabki matnlari mavjudligi. Bunga yadro matniari, drayverlar, tuzib chiqish va ilovalar matnlari ham kiradi. Ushbu matnlar erkin tarqatiladi. Hozirgi davrda bir qancha firmalar tomonidan Linux uchun qator kommersiyaga oid dasturlar dastlabki matnlarsiz ta’minlanmoqda, lekin nimaiki bo’sh bo’lsa, bo’shligicha qolaveradi.
POSIX standartida vazifalarni boshqarish.
Yadroda protsessorning emulyatsiyasi, shuning uchun ilova (qo’shimcha) soprotsessorning emulyatsiyasi to’g’risida qayg’urmasa ham bo’ladi. Albatta, soprotsessor mavjud bo’lsa, aynan u ishlatiladi.
Milliy alfavit va bitimlarni qo’llab-quwatlash, shu jumladan rus tilini, yangilarini qo’shib olish imkoniyati.
Ko’plab virtual konsollar: bitta displeyda bir vaqtning o’zida klaviaturadan o’tkaziladigan mustaqil ishlar seanslari.
Ko’p tarqalgan qator fayllar sistemalarini qo’llab-quvvatlash (MINIX, Xenix, System V fayl sistemalari); 4 Terebayt hajmga va 255 belgigacha nomlari bo’lgan fayllarga ega, o’z yetakchi fayllar sistemasining mavjudligi.
DOS (yoki OS/2FAT) bo’limlariga ochiq kirish: DOSning Linux fayl sistemasining qismiga o’xshaydi; VFAT (WNT, Windows 95)ni qo’ llab - quvvatlash.
Linuxni DOS fayl sistemasiga o’rnatish imkonini beradigan UMSDOS maxsus fayl sistemasi.
HPFS-2 OS/22.1 fayl sistemasiga kirish (faqat o’qish).
CD-ROMning barcha standart formalarini qo’llab-quvvatlash.
TCRIP tarmog’ini, Ftp, Telnet, NFS va h.k. ham kiradi, qo’llab-quvvatlash.
Linux ko’p protsessorli mashinalarda (32 protsessorgacha) hisoblab berilgan materiallarning fizik jihatdan paralelligini yo’qotishni ta’minlaydi, lekin buning bir vaqtning o’zida bir necha dasturlarning bajarilishiga aloqasi yo’q. Operatsion sistema bir vaqtning o’zida bitta protsessorda bir necha vazifalarni bajarish imkonini beradi, bunda bir sekundning o’zida yuzlab marta bir vazifadan ikkinchisiga o’tkazib turadi.
Linuxga oid arzon CDROM (kornpakt-disk)larning xillari ham ko’p: atigi bir necha o’n dollarga minglab megabaytli, yuqori sifatli dasturlarni olish mumkin.

63. MARKAZIY PROSESSOR BERILGAN VA ADRESLAR SHINASI

64. MARKAZIY PROSESSOR ARIFMETIK VA MANTIQIY QURILMA
65. MIKROPROSESORLAR HAQIDA ASOSIY TUSHUNCHALAR