1-seminar. Gimnastika mashqlarining atamalari

1-seminar.Gimnastika mashqlarining atamalari

1. 
   Sport gimnastika atamalari, uning ahamiyati, rivojlanishining qisqacha tarixi.
   

Gimnastika ko'plab sport turlari uchun texnik asos bo'lib, tegishli mashqlar turli sport intizomi vakillari uchun o'quv dasturiga kiritilgan. Gimnastika nafaqat ma'lum texnik ko'nikmalarni beradi, balki kuch, moslashuvchanlik, chidamlilik, muvozanat hissi va harakatlarni muvofiqlashtirishni rivojlantiradi.
Gimnastika (yunoncha "gimnaziya" - men o'rgataman, mashq qilaman) - qadimgi Yunonistonda miloddan avvalgi ko'p asrlar davomida rivojlangan tana (jismoniy) mashqlar tizimi - umumiy kompleks maqsadlarga xizmat qilgan. jismoniy rivojlanish va takomillashtirish. Biroq, bu so'zning yunoncha "hymnos" dan kelib chiqishining yana bir, kamroq ishonarli versiyasi bor - yalang'och, chunki qadimgi odamlar yalang'och holda tana mashqlari bilan shug'ullanishgan.
Gimnastikaning ko'plab turlari mavjud: sport, badiiy, gigiyenik, sog'lomlashtirish va boshqalar.
Bu asarda gimnastikaning insoniyat hayotining ajralmas qismi sifatida qadim zamonlardan to hozirgi kungacha vujudga kelish tarixi tasvirlangan.
Gimnastikaning paydo bo'lish tarixi
Gimnastika - bu tizim jismoniy mashqlar shaxs tomonidan jismoniy uyg'unlikka erishishga qaratilgan. Ushbu tizim Qadimgi Yunonistonda yangi davrdan ancha oldin yaratilgan. Umumiy bilan bir qatorda jismoniy mashqlar, ot minish, suzish, raqs, gimnastika, shuningdek, yugurish, sakrash, nayza va disk uloqtirish, kurash bo'yicha ommaviy musobaqalar, mushtlashish aravalarda. Ushbu musobaqalarning barchasi Olimpiya o'yinlariga kiritilgan musobaqaning bir qismi edi.
Qadim zamonlarda nafaqat yunonlar gimnastika bilan tanish edilar. Misol uchun, Xitoy va Hindistonda bir necha ming yillar oldin gimnastika mashqlari ham shug'ullangan - asosan dorivor maqsadlarda. O'sha paytda ham ba'zi zamonaviy gimnastika apparatlariga o'xshash maxsus qurilmalar ma'lum edi. Shunday qilib, qadimgi Rimda ot minish asoslarini o'rgatish uchun bizga ma'lum bo'lgan "ot" turi ishlatilgan.
Ilk masihiylar gimnastikani "shaytoniy ixtiro" deb hisoblashgan, jismonan, ya'ni. Uning "gunohkor" boshlanishi - bu, birinchi navbatda, sportchilarning yalang'ochligini anglatardi - ruhiy, yuksakdir. 393 yilda gimnastika rasmiy ravishda taqiqlangan va faqat XIV asrda. uning tizim sifatida qayta tiklanishi boshlandi jismoniy ta'lim-tarbiya.
18-19-asrlar oxirida Germaniyada xayriya harakati paydo bo'lib, unda jismoniy tarbiyani rivojlantirishga katta e'tibor berildi. Bunda Gerxard Fit, Iogann Guts-Muts, Fridrix Yan faol ishtirok etdi. Nemis gimnastikasida barda, halqalarda, notekis barlarda va otda mashqlar mashhur edi. Gimnastikaning asl tizimlari frantsuz Frans Amoros, shved Per Ling, chexiyalik Miroslav Tyrsh tomonidan yaratilgan. Bu odamlar gimnastikaning rivojlanish tarixiga katta hissa qo'shgan.
Gimnastika sport turi sifatidaAtletik gimnastika
Atletik gimnastika mamlakatimizda o'spirin, o‘smir va yigitlar
orasida yildan-yilga keng tarkalmoqda. Atletik gimnastikaning om-
malashishi uning butun tana muskullarining garmonik rivojlanishiga,
to'g'ri va chiroyli qomat shakllanishiga, kuch, qayishqoqlik, chaq-
qonlikni rivojlantirishga qaratilganligidir.
Har bir o‘spirin, o‘smir va yigit kuchli, chaqqon va xushro'y
bo'lishni istaydi. Bu istak tabiiydir.
Mamlakatimizda kishilaming sogligi, uning jismoniy kamoloti
uchun kurash ko‘pdan buyon ijtimoiy ishga aylangan.
Sport mashg'ulotlari bilan muntazam shug'ullanish orqali kuchli
va chaqqon bo'lish mumkin. Biroq, hamma ham sport seksiyalari va
maktablarda shug'ullana olmaydi.
Atletik gimnastika bifen istaganlaming barchasi shug'ullanishi
mumkin. Atletik gimnastika mashg'ulotlarida buyumsiz va buyum-
lar bilan bajariladigan umumrivojlantiruvchi mashqlar (tayoqlar,
bulavalar, ganteller, to'ldirma to'plar, arg‘amchi, rezina tasma yoki
amortizatorlar, toshlar, shtanglar bilan) turli gimnastika asboblarida­
gi mashqlar (devorcha, arqon, narvon, bruslar, tumik, halqalar) 

keng
qo'llanadi. Atletik gimnastika mashg'ulotlarida umumrivojlantiruv­
chi mashqlardan tashqari, yugirish, sakrash osma maydonchalardan
tepalik joylarga, to'siqlar ustidan balandlikka, o'zunlikka tirmashib
chiqish va o‘rmalash, uloqtirish va ushlab olish to'ldirma fo'plami,
yengil etletika yadrolarini, toshlarni, muvozanat saqlash, og‘irliklarni
kutarib o‘tish mashqlari qo‘llanadi.
Atletik gimnastika mashg'ulotlari haftasiga 2-3-marta guruhlarda
va shuningdek shaxsiy o'tiladi. Guruh mashg'ulotlari dars shaklida
60-90 minutdan o'tiladi.

Shaxsiy atletik gimnastika bilan har kuni ishdan yoki o ‘kishdan

keyin, doim bir xil vaqtda, ovqat iste’mol qilgandan 1,5-2 soat keyin
20—40 minutdan shug‘ullanish kerak. Shaxsiy mashg‘ulotlarda ikki
yoki uch kompleks bajariladi. Birinchi kompleks mazmuniga ko‘ra
gigiyenik gimnastika kompleksini eslatib, mashg‘ulotga tayyorlov-
chi qism hisoblanadi va u har kimning shaxsiy xususiyatini hisobga
olgan holda tuziladi.

Xotin-qizlar gimnastikasi tavsifi, xususiyatlari, vositalari.

Xotin-qizlar organizmi o'zining tuzilishiga ko‘ra gavdaning
uzunroq bo‘lishi, yelka bo‘g ‘imining torligi, tosning kengligi bilan
farqlanadi. Xotin-qizlarda tirsak bo‘g ‘imining ortiqcha yozilish va
ko'pincha oyoqlami «X»-shaklida bo‘lishi ko‘proq uchrab turadi. Bu
omillar yugurishda, sakrashda yuqori natijalarga erishishni, shuning­
dek uzoq vaqt tayanib turishni qiyinlashtiradi, jarohatlanish ehtimo-
lini ko‘paytiradi. Shu sababli mazkur muskul guruhlari uchun max­
sus tanlab olingan mashqlar orqali yuqorida aytilgan bo‘g‘imlarni
mustahkamlash zarur.
Xotin-qizlar erkaklardan yana yurak hajmining kichkinaligi,
uning sistolik va minutlik hajmi kamroq, maksimal qon bosimi ba­
landroq, o‘pkaning havo sig‘imi kichkina, tomir urushi va nafas oli-
shining tez bo‘lishi bilan farq qiladi. Biroq jismoniy tarbiya yoki
spojrtbilan sistematik shug‘ullanadigan xotin-qizlarningsog‘lig‘i va
jismoniy holatining ko‘rsatkichlari sport bilan shug‘ullanmaydigan
xotin-qizlarnikidan ancha yuqori bo'ladi.

.Gimnastika sport turini taraqqiyot etishning omillari

f Gimnastikaning rivojlanib kelishiga murabbiy laming faolligi ye-
tishmaydi. Rivojlanishi uchun quyidagi omillar talab qiladi (1-rasm).
1.

Sotsial himoyasi bo‘lishi kerak. Bu davlat tarafidan moli-

yalashtirish.
(ij 2>
Gimnastikaning nazariyasi va metodikasi. Bu ilmiy tadqiqot

orqali va murabbiylami ilg‘or natijalarini o‘quv qo‘llanma, uslu-

biy qoMIanma va darslik,larga.kiritish. Hozirgi kunda ihformatsion
texnologiyalar ilg‘or xorijiy dayjatlar metodikalarini qo‘llash.
3.
Murabbiylarni sonini kerakli raurabbiylik kadrllarini kerakli

darajada yetkazish. Murabbiylarning tayyorgarlik jarayonida bilimli

kadrlarni tayyorlash, asosiy yo‘nalishgaqaratilishi kerak. Bujarayon-
da murabbiylarni qayta tayyorlash tizimi jismoniy tarbiya institutlari,
universitet fakultetlari yaxshi yo‘lga qo'yilishi kerak (1-chizma).
4.
Sportchilami soni va sifati. Bu omil aholi ko‘p davlatlarda

Xitoy, Rossiya, Amerika e’tibor berishmaydi. Davlatlarda kam aholi

shu sport bilan shug'ullanishini jalb qilish muammo bo'lib qoladi.
5.
Sportni boshqarish tizimi davlatdagi boshqarish tiziirti dav-

latni ajratilgan mablag‘i katta ahamiyatga ega. Juda katta mablag*

ajratiladigan davlatlarda natijalar bor (yangi sport inshootlan^'tich
bosqichli musobaqalar soni, va h.k.).
6.

Gimnastikaning moddiy texnik bazasi. Maxsiislashtirilgan

zallar, ayollar va erkaklar uchun moslashtirilgan ко‘ pkura^h turlari-
ga zamonaviy jihozlar, yordamchi jihozlar, tiklovchi hotialar, hozir-

gi paytda gimnastika jihozlari yilma-yil o‘zgarib bormoqda. Yangi

zamonaviy materiallardan foydalanilmoqda.
7.
Murabbiylarni oyligi faqat standartlashtirish emas balki

premya yaxshi tayyorlangan yaxshi natija ko'rsatgan sportchi uchun

faol ta’minlanishi mumkin. Boshqa sport turiga qaraganda gimnas­
tika sport turida 13—15 yoshda yuqori natijalarga erishadi.
8.

Gimnastikani targ'ibot qilish milliy an’analargaaylantirilgan.

Sport gimnastika har xil millatlarda o‘zini namoyon qilishi mimkin.
Bugungi kunda sportchilami musobaqaga qatnashish davlatlar geo-
grafiyasi kengayib ketmoqda.
Xulosa qilib shuni aytib o ‘tish mumkinki faqatgi hamma omil-
larni optimallashtirgan holatda yechimini topsa, yuqori natijaga
erishish mumkin..
Gimnastikaning ко‘pkurash turtaridagi mashqlaming rivojlani-
shining asosiy omillari.

Gimnastik ko’pkuraslii turlar ini rivojlantirish tendensiyalarini 

aniqlovchi asosiy omillari
Sport gimnastikasi katta sportni rivojlanish qonunlari va tenden-
siyasiga muvofiq rivojlanadi, lekin o‘ziga xos xususiyatlariga ega.
Dunyo sportini rivojlanish tendensiya tahlili quyidagi tizimlarga
ajratishga yordam beradi:
-

Sportda mashhurlik va nufuzga erishishni oshirish;

-

Sport-texnik natijalarni o‘sishi;

-

Yuqori sport tituli uchun kurashning keskinlashishi.

Hozirgi paytda sport gimnastikasi mashqlaming murakkabliligi,
kompozitsiyalami takomillashtirish va ijrochichilik mahorati xususi­
yatlari darajasi bo‘yicha yangi darajaga ko‘tarildi. Kuchli gixnnasti-
kachilaming mashqlari yuksak mahorat bilan ijro etilmoqda, gimnas­
tika tomoshabinlar uchun ancha qiziqarli va jozibador bo‘lib qoldi.
Gimnastika elementlar va birikmalarning murakkabligi yo‘nalishi
bo‘yicha siljishi kerak, lekin bu vazifa kuch, tezkor-kuch tayyorgar­
ligi hisobiga hal qilinsa, ancha qiymlashadi. Shuning uchun gimnas-

tika snaryadlarida mashqlarni o‘rgatish uslublarini takomillashtirish

hisobiga gimnastikachiga yordam berish usiillarini topish kerak.