1-sinf husnihat daftarini kuzatish va taqriz yozish

1-sinf husnihat daftarini kuzatish va taqriz yozish
Husnixat fani boshlang’ich sinflarda o’tilib boshlaydi. Buning sababi endigina savodi chiqayotgan o’quvchiga yozuv ham o’rgatiladi. Buning sababi kichik yoshdagi bolalar hamma harf elementlarini birdek chiroyli yozishga qiynaladi. Husnihat darislari bilan esa yozuv darsida va darsdan so’ng qo’shimcha ravishda shug’illanganda o’quvchilarga anchagina yengillik qaratamiz . Ahir yozuv insonning butun umur birga bo’ladigan yo’ldoshi. Biz bo’lajak boshlang’ich sinf o’quvchisi sifatida o’quvchilarimizning yozuvlariga kuchli e’tibor berishimiz zarur. Buning uchun esa amaliy darslarda bolalarga ko’proq yozdirib mashq qildirishimiz zarur . Biz hozirda avvalo o’zimizning yozuvimiz ustida ishlashimiz kerak. Shuning uchun hozirda insitutdagi darslarimizning amaliy mashg’ulotlarida husnixat daftarlaridan foydalanamiz . Foydalanadigan daftarimizning muallifi Mirhabib G’ulomov . Chiroyli yozuv daftarining ustki qismi yorqin ko’k rangda bo’lib , unga husnixat daftari deb yozilgan. U kichik yoshdagi bolalarning diqqatini tortishi uchun o’quv qurollari bilan bejirm qilib bezatilgan . Unda o’quvchilarni “Qani bilim olishga ketdik”- deb chorlab turgan o’g’il va qizbolani su’rati tushirilgan orqa qismiga ham alohida e’tibor berilgan unda o’zbek tilidagi alifbo havola etilgan , ya’ni bosma harflar ham yozma hariflar . Daftarning birinchi betida to’g’ri o’tirish qoidalari berilgan unda ham o’g’il bola, ham qiz bolaning gavda qismi tik , oyoqlari juft boshlari to’g’ri ko’rinishda tasvirlangan . Unda namuna uchun ruchkaning qanday tutilishi keltirib o’tilgan . Misol uchun :
Daftarning keyingi betida har bir elementni to’g’ri yozing degan yozuv keltirilgan . Bu sahifada bizning qo’llarimiz uchun mashq bo’lgan turli xil elementlar keltirilgan . So’ngra keyingi betlarda harf elementlari keltirib o’tiladi . Harf elementlarining qay tarizda boshlanishi , elementlar bir-biriga qay tarafdan birikishi bafurja keltirilgan . Bolalar yaxshi taasavvur qilishi uchun rangli rasmlardan ham namuna keltirilgan . Har bir harf o’quvchiga yaxshi tanish bo’lishi uchun bosh va kichik harflardan ham namuna keltirilgan . Husnixat daftarini ko’rganimizda bizda savol tug’ilishi tabiiy nima uchun hariflar alifbo tartibida emas degan . Chunki alifbomiz A , B , D , E , ... tarzida davom etadi . Biz birinchi A va B harfini o’tsak ulardan so’z va bo’g’inlar hosil qilganimizda son jihatdan kam bo’lib qoladi . Shuning uchun husnixat daftarida O , N , A , U , ... tarzida davom etadi . Bu hariflardan so’z va bo’g’inlar soni juda ko’plab yozishimiz mumkin . Bu daftarda unlilar undoshlardan farq qilib turishi uchun unlilar qizil undoshlar esa kok rangda berilgan . Daftarni yozib boravergan sari dastlab bo’g’inlar , so’ng kickik so’zlar sekin-sekin gaplar yozib boriladi . Hariflarni yozishda birinchi elementlarini ajratib, so’ng elementlarini qo’shib yozamiz . Namuna uchun Tt l l~ ~l l ~ ~ l l~ ~ t t t t t t t t
Qolgan harflar ham shu taqlid davom etadi hariflar tugagandan so’ng Mustaqil yozish uchun degan yozuvlar bilan alifbodagi harflash shtrix yozuvlarda berib o’tilgan . Undan so’ng unli hariflarni yozish alohida Undosh hariflarni yozish alohida berilgan . Keyingi sahifalarda rangli , turli rasmlarda keltirilgan bunga esa rasmning bosh harfini yozishi kerak . Shundan so’ng topishmoqlarni yozma harflar bilan yozish degan sahifa o’rin oladi . Bunda o’quvchilarning husnixati bilan birga ularning topqirligi ,zukkoligi ham o’sadi . Shu tarizda davom etsak Hikmatli so’zlardan namunalar degan sahifaga duch kelamiz . Unda odobga doir maqollar keltirilgan . Unda nafaqat chiroyli yozuv bilan birga bolaga tarbiyani ham singdirishimiz mumkin . Shu bilan biz daftarimizning so’ngi sahifasiga yetib keldik . Unda tinish belgilarini yozishni o’rganamiz . Ularning har biridan misol keltirilgan .