Endi guruh oralig`ini topamiz.  i= = =1,5

1. Statistik guruhlash mohiyati va ahamiyati. Miqdoriy belgi bo’yicha guruhlashni tuzish printsiplari. Statistik guruhlash turlari


Endi guruh oralig`ini topamiz.  i= = =1,5


Download 135 Kb.
bet4/4
Sana28.12.2022
Hajmi135 Kb.
#1021102
1   2   3   4
Bog'liq
Statistik jamlash va guruhlash

Endi guruh oralig`ini topamiz. 

i= = =1,5

Guruh oralig`i 1,5 mln so`mga teng

Qiymatlarni o`rniga qo`ysak:

 

I Guruh 1.0 - 2.5

II Guruh 2.5 - 4.0

III Guruh 4.0 - 5.5

IV Guruh 5.5 - 7.0


Guruhlar


Zavod tartib raqami №


Asosiy fondlarning o`rtacha yillik qiymati (mln. doll.)


O`rtacha ro`yxatdagi ishchilar soni (kishi)


Joriy yilda ishlab chiqa-rilgan mahsulot (mln. doll.)


I Guruh


1.0 - 2.5

2
8


17


2,0
2,0

1,0

220
270

330

1,5
2,5

1,6

Жами:

3

5,0

820

5,6

II Guruh

2.5 - 4.0


3
4


5

10
11


12

13
15


3,9
3,3

2,8
2,7

3,0
3,1

3,1
3,5

460
395

280
200

310
635

310
300

4,2
6,4

2,8
2,3

1,4
2,5

3,6
2,5

Жами:

8

25,4

2890

25,7

III Guruh 4.0 - 5.5

9
16


19

20

4,7
4,0

4,5
4,9


340
350

435
505

3,5
2,8

5,6
4,4

Жами:

4

18,1

1630

16,3

IV Guruh 5.5 - 7.0

1
6


7

14
18


7,0
6,5

6,6
5,6

7,0

380
580

200
450

260

9,6
9,4

11,9
8,0

12,9

Жами:

5

32,7

1870

51,8

Endi ishchi jadval tuzamiz:


Asosiy ishlab chiqarish fondlarining qiymati bo`yicha guruhlar (mln. $)


Korxonalar soni


Asosiy ishlab chiqarish fondlarining qiymati (mln. $)





Yalpi ishlab chiqarilgan mahsulot (mln. $)





Ishchilar soni (kishi)


Bir ishchiga to`g`ri keladigan mahsulot qiymati ($)


Fondlar qiymati($)








Jami

Bir zavodga to`g`ri keladi

Jami

Bir zavodga to`g`ri keladi










1

2

3

4=3/2

5

6=5/2

7

8=5/7

9=5/3

I. 1,0-2,5
II. 2,5-4,0
III. 4,0-5,5
IV. 5,5-7,0


3
8


4

5

5,0
25,4

18,1
32,7


1,67
3,18

4,53
6,54

5,6
25,7

16,3
51,8

1,87
3,21

4,07
10,36

820
2890

1630
1870

6829,3
8892,7

10000,0
27700,5

1,12
1,01

0,90
1,58

Ҳаммаси

20

81,2

3,98

99,4

4,88

7210

13355,6

1,153



Endi ishch jadvalga asoslanib yakuniy jadvalni tuzamiz.

Yakuniy jadval ma’lumotlarini tahlil qilib ko`rsak, asosiy ishlab chiqarish fondlarining qiymati bilan ishlab chiqarilgan mahsulotlar hajmi o`rtasida to`g`ri bog`lanish bor ekanligiga ishonch hosil qilamiz. Darhaqiqat, jadval ma’lumotlaridan ko`rinib turibdiki, asoisy fondlar qiymati ortib borishi bilan (I guruh 1.0 - 2.5 mln.doll.dan IV guruh 5.5 dan -7.0 mln.doll.gacha) bir zavodga va ishchiga to`g`ri keladigan mahsulot qiymati ham muttasil ravishda oshib bormoqda (mos ravishda: 1,87; 3,21; 4,07; 10,36 vа 6829,3; 8892,7; 10000; 27700,5 dollar.)

Yakuniy jadval ma’lumotlarini tahlil qilib ko`rsak, asosiy ishlab chiqarish fondlarining qiymati bilan ishlab chiqarilgan mahsulotlar hajmi o`rtasida to`g`ri bog`lanish bor ekanligiga ishonch hosil qilamiz. Darhaqiqat, jadval ma’lumotlaridan ko`rinib turibdiki, asoisy fondlar qiymati ortib borishi bilan (I guruh 1.0 - 2.5 mln.doll.dan IV guruh 5.5 dan -7.0 mln.doll.gacha) bir zavodga va ishchiga to`g`ri keladigan mahsulot qiymati ham muttasil ravishda oshib bormoqda (mos ravishda: 1,87; 3,21; 4,07; 10,36 vа 6829,3; 8892,7; 10000; 27700,5 dollar.)

Dastlabki guruhlangan ma`lumotlarga asoslanib, yangi guruhlarni hosil qilish statistikada ikkilamchi guruhlash deb yuritiladi. Bu usul odatda:


sifat jihatdan bir xil tipga ega bo`lgan guruhlarni hosil qilish;
bir yoki bir necha guruhlarni bir-biri bilan taqqoslash;
umumiy qonuniyat yaqqol ko`rinuvchi yirik oraliqli guruhlarni hosil qilish maqsadida qo`llaniladi.
Statistik guruhlashning yuqoridagi turlari asosan dastlabki statistik ma`lumotlar bo`yicha amalga oshiriladi. Ikkilamchi guruhlash:
dastlabki guruhlash oraliqlarini yiriklashtirish;
oraliqlarning nisbatiga asoslanib, yangi guruhlarni hosil qilish usullarida amalga oshirilishi mumkin.

Amaliyotda har ikkala usulni ham juda keng qo`llash maqsadga muvofiqdir. Xususan, ikkilamchi guruhlashning ikkinchi yo`li tadqiqotchi qo`lida turlicha dastur va metodologiya asosida hisoblangan ma`lumotlar salmoq ko`rinishida bo`lgan hollarda keng qo`llaniladi.

№

IV chorakda tijorat do`konlarining tovar oborot hajmi bo`yicha guruhlari (ming so`m)

Do`kon-lar soni


IV chorakda tovar oborot hajmi


(ming so`m)


1

2

3

4

1

10 ming so`mgacha

15

93,0

2

10-15

8

112,0

3

15-20

13

200,0

4

20-30

3

68,0

5

30-50

9

378,0

6

50-60

7

385,0

7

60-70

3

180,0

8

70-100

8

600,0

9

100-200

22

2400,0

10

200 va undan yuqori

12

3744,0




Jami

100

8160,0



Tijorat magazinlarining tovaroborot hajmi bo`yicha guruhlanishi

№

IV chorakda tovar oborot hajmi bo`yicha
do`konlar guruhi (ming
so`m)

Do`-kon-lar soni


IV chorakda tovar oborot hajmi


(ming so`m)


1 ta do`konga to`g’ri kelgan


o`rtacha tovar oborot (ming so`m)


1

2

3

4

5 – 4:3

1

10 ming so`mgacha


15

93,0

6,2

2

10-20

21

312,0

14,8

3

20-50

12

446,0

37,2

4

50-100

18

1165,0

64,7

5

100-200

22

2400,0

109,1

6

200 va undan yuqori


12

3744,0

312,0




Jami

100

8160,0

81,6



Oraliqni yiriklashtirish usuli yordamida ikkilamchi guruhlash tartibi

№

IV chorakda tijorat do`konlarining tovar
oborot hajmi bo`yicha guruhlari (ming so`m)


Do`konlar soni


IV chorakda tovar oborot hajmi


(ming so`m)


1 ta do`konga to`g’ri kelgan


o`rtacha tovar
oborot (ming s.)

1

2

3

4

5 – 4:3

1

40 ming so`mgacha


15+8+13+


+ 3+ (=43.5


93+112+200


+68+ 548,6


12,7

2

40-80

4,5(9-4,5)+7
+3+

=17,2

(378-75,6)
+385+180+= 1067,4


62,8

3

80-120

(8-2,67) +
= 9,7

(600-200)


+
= 880,0


88,0

4

120-160

22-4,4=17,6

2400-480=1920


106,7

5

160 va undan yuqori


12

3744

312,4




Jami

100

8160

81,6



№

IV chorakda tijorat do`konlarining tovar
oborot hajmi bo`yicha guruhlari (ming so`m)


Do`konlar soni


IV chorakda tovar oborot hajmi


(ming so`m)


1 ta do`konga to`g’ri kelgan


o`rtacha tovar

oborot (ming s.)


1

2

3

4

5 – 4:3

1

40 ming so`mgacha








12,7

2

40-80







62,8

3

80-120







88,0

4

120-160

22-4,4=17,6

2400-480=1920


106,7

5

160 va undan yuqori


12

3744

312,4




Jami

100

8160

81,6



Oraliqlar nisbatiga asoslanib, ikkilamchi guruhlash tartibi

Qisqacha xulosalar

Tasniflash va guruhlash hodisa va jarayonlarni o`rganish uchun statistik to`plamlarni tuzish, ularni chegaralash va statistik axborotlarni yaratishning muhim qurolidir. Bu usul yordamida statistik kuzatish natijasida to`plangan besanoq, tarqoq, tasodifiyot girdobida o`ralib qolgan, xom boshlang’ich materiallar asosida ixcham bir-biri bilan uzviy bog’langan, ma`lum tartib qoidalarga,

qonuniyatga bo`ysungan, tuzilmaviy

shakllarga ega to`plamlar barpo etiladi.


Adabiyotlar:



  1. N.M.Soatov, X.Nabiev, D.Nabiev, G.N.Tillaxo’jaeva. Statistika. Darslik. – T.: TDIU, 2009. – 568 bet.

  2. X.Nabiyev, D.X.Nabiyev. Iqtisodiy statistika. Darslik. – T.: Aloqachi, 2009. 512 bet.

  3. Statistika: Uchebnik. / N.Umarov A. Abdullaev. R. Zulinova T-2009.

  4. Qishloq va suv xo’jaligi statistikasi. S. Ochilov. SH. Ergasheva T-2008

  5. Tashqi iqtisodiy faoliyat statistikasi. A.X. Ayubjonov T-2004

  6. Makroiqtisodiy statistika YO. Abdullaev T-1998

  7. A.X.SHoalimov, SH.A.Tojiboyeva. Iqtisodiy taxlil nazariyasi.Toshkent “Iqtisodiyot” 2012y.

  8. SHodiyev va boshqalar. Statistika bo’yicha praktikum. Toshkent “Tafakkur bo’stoni” 2012y.

  9. A.X.Ayubjonov, B.X.Mamatqulov, S.N.Sayfullaev.”Statistika fanidan amaliy mashg’ulotlar o’tkazish uchun o’quv qo’llanma. Toshkent. “Iqtisodiyot-2012



1

[4] Ё.Абдуллаев. Статистиканинг умумий назарияси. Т.: Ўқитувчи, 1993, 47-бет


Локин Г.Ф. Биометрия. М.: Высшая школа, 1973, 19-бет.

Download 135 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4



Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling