1. Struktura nima? Boshqarishning tashkiliy strukturasi xaqida

Variat N22
1. Struktura nima? Boshqarishning tashkiliy strukturasi xaqida.
2. Menejment nazariyasini shakllanishi.
3. Boshqaruv qarorlarini qabul qilishda consensus tamoyili.

1. 
   "Struktura" - lotincha so'z bo'lib, narsalar tarkibiy qismlarining o'zaro bog'liq, ravishda Joylashishi, tuzilishini bildiradi.
   
   

Boshqarish strukturasi deganda boshqaruv maqsadlarini amalga oshiruvchi va funktsiyalarni bajaruvchi bir-biri bilan bog'langan turli boshqaruv organlari va bo'g'inlarining majmui tushuniladi. Boshqarishning u yoki bu vazifalarini hal qilish uchun muayyan organlar tuziladi. Boshqarish organlari tizimi, quyi organlarning yuqori organlarga bo'ysunishi va ular o'rtasidagi o'zaro aloqa boshqarish strukturasi tushunchasini tashkil qiladi. Bunday struktura odatda "boshqaruv apparati strukturasi" deb yuritiladi. U biron-bir boshqaruv organining (vazirlikning boshqaruv apparati, korxonaning boshqaruv apparati va hk) bo'limlari tarkibini bildiradi.

2. 
   

Xorijiy meejment monopol kapitalizm davrida vujudga kelgan. U shakllanishidan oldin boshqaruv mehnatining tarqalishi uning maxsus nazariy asosi yaratilishiga extiyoj o'sishi yuz berdi.
Menejment nazariyasining asoschilari Teylor, Ford, Gilberd, Emerson, Fayol va boshqalardir.
«Ilmly menejment» maktabi XIX asrlarning oxiri va XX asrning boshlarida vujudga keldi. Bu maktabning asoschisi amerikalik muhandis va tadqiqotchi Fredrix Teylor (180'6-1910) hisoblanadi. Uning nazariyasi keyinchalik «Teylorizm» nomini olgan.
F.Teylor ta'limotining asosiy mazmuni yollanma ishchilar unumdorligini oshirishda royatda samarador va maqbul usullarni izlashdir.
Uning printsiplariga binoan:
mehnatning xar Jarayoni, uning ko'lami va ketma-ketligi aniq
ixtisoslashtirilishi shart;
xar bir mehnat turi qatly vaqt oralirida taqsimlanishi lozim;
har bir mehnat jarayoni va xatto bir xarakat puxta ishlab chiqilgan qoidalarga bo'ysundirilgan bo'lishi kerak;
yuqoridan berilgan topshiriq va vazifalami bajarishda doimiy talabchan nazorat bo'lishi lozim;
ishchilar iktidori, malakasi va qobiliyatiga qarab Joy-joyiga qo'yilishi
boshqaruvchi bila boshqariluvchi ma'suliyatini aniq belgilash va vazifalarni to'gri taqsimlash shart.
F.Teylomning mehnatni samarali tashkil etish va boshqarishdagi bu bergan takliflari ishlab chiqarishga tadbiq etilganda mehnat unumdorligini 100% ga o'sishiga erishilgan. Ayniqsa uning qo'llagan xronometraj usuli diqqatga
sazovordir.
Teylarning zamondoshi va ishining davomchisi T. Emerson mehnatni ilmiy tashkil kilish bo'yicha yirik mutaxasis bo'lib, u boshqarish va mehnatni tashkil
qilishing kompleks
eks sistemalt tizimini ishlab chiqqan. Uning «Mehnat
unumdorligining 12 printsipl» nomli asarida yoritilgan.
T.Emerson (180'3-1931) ilmiy boshqaruv printsipini mohiyatiga ko'ra
quyidagi ketma-ketlikda bayon qilingan.
1. Anik qo'yilgan maqsad va royalar.
2. Oqil sorlom fikr.
3. Jozibali, e'tiborli maxsulot.
4. Intizom.
5. Xodimga nisbatan adolatli bo'lish.
6. Tezkor, ishonchli, to'liq, aniq va muntazam hisob-kitob.
7. Dispetcherlash.
8. Me'yorlar va Jadvallar.
9. Sharoit bilan ta'minlash.
10.Operatsiyalarni me'yorlash
11.Standart yo'riqnomalarni tayyorlash.
12.Unumdorlikni rarbatlantirish

SHuday qilib, Teylor va uning izdoshi Gamilton Cherch (1866-1936), Genri Gant (1861-1919), Frenk Gilbert (1868-1924) va boshqalar boshqaruv nazariyasi rivojlanishning boshkaruv kontseptsiyasi vujudga kelgan XIX-XX asrlar chegarasida XX asrning 20-yillargacha davom etdi.

3)