1. Tajriba ishi Texnik suvni tahlil qilish

Suvning umumiy karbonatli va karbonatsiz kattiqligini aniqlash
Amaliy ishni bajarishda asosiy ishlatiladigan eritma va moddalar:
Byuretka, pipetka, 100 ml o’lchov stilindri va o’lchov kolbasi 250 ml stakan; 200-250 ml o’lchov kalbasi; filtr qog’ozi; suv hammomi; (1:3) suyultirilgan xlorid kislotasi; NH₄Cl 10 % eritmasi: (NH₄)₂C₂O₄ ning 1 litr suvdagi 500 gramm eritmasi; KMpO₄ (0,05 n) eritmasi; N₂SO₄ 10 ml konst. bir litr suvdagi eritmasi; HCl 0,1 n eritmasi; NaON 0,1 eritmasi; metiloranj 0,1 n eritmasi; trilon B 0,1 n eritmasi; kalstiy oksalat eritmasi ammiakli bufer eritmasi; indikatorlardan xrom - temnosiniy yoki erioxrom; fenolftaleinning 1 % eritmasi; mahsus reaktivlar; xrom-temnosiniyning kislotali eritmasi; ammiakli bufer aralashmasi; kalstiy oksalat eritmasi va etalon eritmalarining qanday tayyorlanishi xususida ko’rsatmaning keyingi saxifalarida aytilgan.
Ishning bajarilishi
Avvalo suvning kislotaligini (rN ni) tekshirish lozim. Trilon B eritmasi kalstiy birikmalari bilan kislotali muhitda beqaror birikmalar hosil qiladi. Analiz uchun olingan suv 3-4 tomchi metiloranj tomchisi ta’siridan sariq rangga kirsa, u holda trilonometrik analizni o’tkazish mumkin. Aks holda esa 200-300 ml, analiz uchun suv olib, 0,1 n ishqor eritmasidan 3-4 tomchi tomizib, metiloranj indikatori bilan tekshirib ko’riladi va xullas, sariq rang hosil bo’lgunicha ishqor eritmasidan solib boriladi. 150 ml konussimon kolbaga 100 ml suv solinadi va 5 ml ammiakli bufer eritmasidan qo’shiladi. 10 tomchi xromogen indikatoridan tomiziladi, tomchilatib 0,1 n trilon B eritmasi bilan qizil binafsha rangdan ko’k binafsha rangga o’tguncha titrlanadi, (xromogen o’rniga erioxrom indikatorini ham qo’llash mumkin). Suvning qattiqligi quyidagi formula bo’yicha hisoblanadi.
Q
Q – suvning qatiqligi;
– trilon B ning titrlash uchun sarf bo’lgan hajmi, millilitrda;
– trilon B ning normalligi;
– titrlash uchun olingan suvning hajmi.
Karbonatli va karbonatsiz qattiqlikni aniqlash usullari: 250 ml konussimon kolba olib, 100 ml analiz uchun suv solinadi va 0,1 n xlorid kislota eritmasi bilan metiloranj indikatori ishtirokida qo’ng’ir rangga kirguncha titrlanadi. Shunday qilib, karbonatli qattiqlik quyidagi formula bilan topil adi:

– xlorid kislotaning normalligi;
– titrlash uchun sarf bo’lgan kislotaning hajmi, millilitr hisobida;
– analiz uchun titrlashga olingan suvning hajmi, millilitr hisobida.