1-тажрибамашғулот. Мустақилқўзгалувчанўзгармас ток моторлиэмтларнинг энергия тежамкоришрежимларинитадқиққилиш

12-тажрибамашғулот. «Частота ўзгарткич - асинхрон мотор» тизимида минимум реактив қувватистеъмолиишрежимитавсифларинитахлилқилиш
Қуйидагирасмдатасвирланганасинхронмоторнинг экстремал автоматик бошқариштизимиюкланишнингбарча реал қийматларида мотор истеъмолқилаётган реактив қувватмиқдориниминималқийматидабўлишинива мотор энергетик кўрсаткичларини номинал қийматларигаяқинқийматлардабўлишинитаъминлайди. Асинхронмоторни экстремал автоматик бошқариштизимиқуйидагиасосийтаркибийқисмларданиборат :
-асинхрон мотор М, тиристорлиўзгарувчан ток кучланишиўзгарткичи ТКЎ куч схемаси КС орқалиучфазалиэлектртармоғигауланган, ТКЎ нингбошқарувтизими БТ жамловчиқурилма ЖҚ чиқишқисмигауланган, ЖҚ нингбиринчикиришқисмигаэсавазифаловчи сигнал UВ берилади
-ЖҚ нингиккинчикиришқисмигаэсахотирақурилма ХҚ нингчиқишқисмиуланган, қувватўлчовўзгарткичи ҚЎЎ нингкиришқисмиасинхрон мотор М нинг статор чулғамигауланганва шу киришқисмига функционал ўзгарткич ФЎ нингкиришқисмиуланган
-ФЎ нингчиқишқисмиэсакўпайтириш блоки КБ нингиккинчикиришқисмигауланган, ҚЎЎ нингчиқишқисмикўпайтириш блоки КБ нингиккинчикиришқисмигауланган, КБ нингчиқишқисмиэсабиринчидифференциалловчиқурилма 1ДҚ нингкиришқисмигауланганбўлсачиқишқисмиэсабўлувчи блок ББ нингбиринчикиришқисмигауланган, ББ нингиккинчикиришқисмигаэсаиккинчидифференциалловчиқурилма 1ДҚ нингчиқишқисмиуланган, 2ДҚ нингкиришқисмигакучланишўлчовўзгарткичи КЎЎ нингчиқишқисмиуланганва КЎЎ нингкиришқисмиэсаасинхрон мотор М нинг линия кучланишигауланган.
Асинхрон мотор энергетик кўрсаткичларинингоптималқийматларидабўлиши мотор валидагиюкланишнингқийматигамосравишда статор чулғамидагикучланишниростлашнатижасидамоторнинг реактив қувватистеъмолиниминималқийматгакелтиришасосидаамалгаоширилади. Бу автоматик бошқариштизимида мотор валидагиюкланишнингқийматибилвосита актив қувватбўйичаҳисобланади.

Асинхрон мотор ишлабтурганпайтдақувватвакучланишўлчовўзгарткичлари ҚЎЎ ва КЎЎ чиқишқисмларидадоимий сигнал мавжудбўлади. КЎЎ дан чиқаётган линия кучланишисигнали 2ДҚ да вақтбўйичадифференциалланиб, ББ нингиккинчикиришқисмигаюборилади. Функционал ўзгарткич ФЎ да фаза кучланишибилан токи орасидагибурчакнингsinқийматигамос сигнал олинадивакўпайтириш блоки КБ нинг

иккинчикиришқисмигаузатиладива у ерда ҚЎЎ нингчиқишқисмидан КБ нингбиринчикиришқисмигаюборилганумумийқувват S га пропорционал сигнал биланкўпайтмаси - моторнинг реактив қувватистеъмолиниберади. Q(t) сигнал 1ДҚ да вақтбўйичадифференциалланиб, ББ нингбиринчикиришқисмигаюборилади.

ББ да амалибажариладиванатижадачиқишқисмидавақтгабоғлиқбўлмаган сигнал ҳосилбўладива шартинингбажарилишиасинхронмоторнингқайдқилинганюкланишқийматидаминимал реактив қувватистеъмолидаишлашинитаъминлайди. Охиргиқайдқилинганюкланишучун статор чулғамикучланишихалиўзгартирилмаганҳолда бўладивабу сигнал ХҚ да сақланади, худи шу сигнал ЖҚ га юбориладивабошқарувсигналинингташкилэтувчисибўлади.

Янги бошқарувсигналитаъсирида ТКЎ нинг КС инингчиқишқисмидакучланишнингқийматиўзгаради. Статор чулғамигаберилаётганкучланишнингоптималқийматиасинхронмоторниберилганюкланишдаминимал реактив қувватистеъмолирежимидаишлашинитаъминлайди. Юкланишқийматининг то янгиқийматигаўтгунгақадар сигнал ХҚ да сақланибтурадиваюкланишқийматиўзгарганидаҳосилбўладиганкейингитенгсизлик қиймати ХҚ га сақлашучунюборилади.
Асинхронмоторнингянгиюкланишқийматиучунминимал реактив қувватистеъмолирежимижорийқилинади. Аналогикқурилмали автоматик бошқариштизимларидатурли физик табиатдагихалақитберувчивазарарлибўлгансигналлар (масалан, роторнингтебраниши, статор кучланишинингюқоричастоталиташкилэтувчилариваҳ.к.) таъсиритуфайли дифференциалтенгламанинг экстремал қийматларинианиқлашжараёнидааниқликликдаражасибирмунча паст бўлади. Аналогик автоматик бошқариштизимлариганисбатан техник жиҳозланишинуқтаиназарданмураккаброқбўлганрақамлибошқариштизимларидабукамчиликдеярлибартарафэтилади.