1. Taqqoslama, omilli, ekspress va fundamental tahlil turlarining mazmunini yoriting, ulaming oxshash jihatlarini keltiring

xmlns:w="urn:schemas-microsoft-com:office:word"
xmlns="http://www.w3.org/TR/REC-html40">
1. Taqqoslama, omilli, ekspress va fundamental tahlil turlarining mazmunini yoriting, ulaming oxshash jihatlarini keltiring
VARIANT-19
1.Taqqoslama, omilli, ekspress va fundamental tahlil turlarining mazmunini yoriting, ulaming oxshash jihatlarini keltiring.
Taqqoslama (qiyosiy) tahlili. Moliyaviy tahlilda qiyosiy tahlil turi rsatkichlarni mutlaq va nisbiy ifodalarda keng doirada taqqoslash usuli sifatida ishlatiladi.
Metodik jihatdan ushbu usul gorizontal va vertikal, trend tahlili usullariga oyicha malumotlari bilan, normativ mersatkichlari bilan, tarmoq bortacha, ilgrsatkichlar bilan ham taqqoslanishi nazarda tutiladi. Taqqoslash tahlilida moliyaviy hisobot elementlari va moddalarining orsatkichlarga baho beriladi. Mutlaq ifodalar, nisbiy ifodalar bilan torsatkichlari bir xil olishi; -taqqoslashni bazaviy korsatkichlarini belgilab olishda rasmiy jihatlarga amal etilishi; -taqqoslashning obyektlari bolishi; -moliyaviy hisobot elementlari, moddalarini tarkiblash va kolishi lozim. Taqqoslash usuli iqtisodiy tahlilning anp qola ochib berishda foydalaniladi. Bu jihati bilan qiyosiy tahlil ham moliyaviy tahlilning ham boshqaruv tahlilining usuli sifatida qaraladi.
Omilli tahlil. Korxona moliyaviy holati haqidagi obyektiv marsatkichlar va ularning osir etuvchi omillarni orsatkichning qaysi omillar hisobiga osirlarini aniqlash imkonini beradi. Bu esa korxona faoliyatini samarali boshqarishning muhim yollash mumkin. Omilli tahlil quyidagi shartlar asosida bajariladi. -natijaviy kosir etuvchi birlik ikki yoki undan ortiq borsatkich bir xil olishi lozim; -natijaviy kosir etuvchi omillarni hisob-kitoblar orqali aniqlash mumkin borsatkichga tartasida uzviylik, boglmogrsatkichlarga taproq korxona moliyaviy faoliyati natijaviyligini baholashda, foyda va zararlar ozgarishiga tarsatkichni omilli tahlilini amalga oshirish mumkin. Shu sababli moliyaviy holat tahlili yuzasidan omilli tahlil mavzularini quyidagicha tarkiblash mumkin -iqtisodiy resurslar samaradorligi, natijaviyligi bilan boglgan koliq borsatkichlarning omilli tahlili; -kapital va majburiyatlar samaradorligi, natijaviyligi bilan bogrsatkichlarning omilli tahlili; -moliyaviy faoliyat natijaviyligi va rentabelligi bilan boglgan koliq borsatkichlarning omilli tahlili. Omilli tahlil metodikasini xalqaro amaliyotda mashhur boarb tahlil maktabining buyuk nomoyandasi Dyuponning uch faktorli modeli misolida korinishga keltirish mumkin: Rxk=SF/ST*ST/A*A/XK Bunda: Rxk- xususiy kapital rentabelligi; SF-sof foyda; ST-sotishdan sof tushum; A-oxirgi hisobot sanasiga aktivlar summasi; XK-oxirgi hisobot sanasiga xususiy kapital summasi.
Ekspress-tahlil. Moliyaviy koeffitsiyentlarni aniqlash asosida korxonaning joriy va istiqbolli torganish asosida korxonaning moliyaviy ahvoliga baho berishni anglatadi.
Ekspress-tahlilning maqsadi xora hisobotni koog(muammoli) bandlarni aniqlash va ularni dinamik baholash; - asosiy koqish; - haqqoniy balans mayicha xulosalarni shakllantirish. Ekspress-tahlilda quyidagi muhim osishiga; aylanma aktivlarning osishidan yuqori bolishiga; xususiy kapitalning osishidan yuqori bosishi bir xilda boz mablaglishiga; qoplanmagan zarar qatori borni va ahamiyati.
Globallashuv sharoitida zamonaviy rahbar samarali boshqaruv qarorlarini qabul qilish mezonlarini bilishi, otarish masalalariga elarini kopayish vaqtini aniq hisob-kitob qilish va natijaga erishishga umid qilishdagi qobiliyatini baholash muhim masala hisoblanadi. Bu borada tahlil: - xosir birliklarini hisobga olgan holda faoliyatning tizimli tahlilini amalga oshirishga; - xozlangan maqsadlariga erishish yuzasidan mavjud imkoniyatlarni aniqlashga; - xojalik yurituvchi subyektni kelgusida yanada rivojlantirish, mavjud imkoniyatlarini ishga solishning iqtisodiy, moliyaviy manbalarini izlab topish va amalga oshirishga yordam beradi. Tahlil minlashning muhim dastagi sifatida boshqaruv qarorlarini qabul qilishning barcha bosqichlarida ishtirok etadi. Tahlilning zamonaviy shaklida aniq vazifalarni hal etishda yuksak professionallik, iqtisodiy-matematik modellar, axborot texnologiyalari, murakkab analitik yechimlarga tayanishi lozim. Tahlil jalik yurituvchi subyektlar faoliyatida obyektiv reallikni, jarayonlar, erishilgan natijalar yuzasidan real analitik xulosalarni tayyorlash, aniq chora-tadbirlarni belgilash va amalga oshirishda inson omilining ham muhim ekanligini qayd etadi. Ominlashga; - raqobatbardoshlikni oshirishga imkon beradi. 11 Zamonaviy boshqaruvda tahlil ining ham muhim boini sifatida xolga qoqotishlarning oldini olish va zararsiz ishlash, iqtisodiy va moliyaviy holatni yaxshilash, tahlikalarga bardoshlikni oshirishni ham muhim dastagi sifatida qaraladi. Hozirgi vaqtda tahlil rivojlanishining yangi bir bosqichiga qadam qozbekiston va xorijlik olimlar tomonidan tahlilning boshqaruvda operativlikni talga qolamdagi sabablarini tahlil qilish zaruriyati yanada ortadi. Negaki, har bitta (iqtisodiy, moliyaviy, tashkiliy va h.k.) jarayondagi osirida tashxislanishi va yakuniy xulosalar bilan izohlanishi lozim. Bugungi kun iqtisodiyoti xolga qoz navbatida boshqaruvchilardan samarali faoliyat shakllarini yoyishni, tadbirkorlikni faollashtirishni, individuallik va namunaviylikni kuchaytirishni talab etadi. Bu vazifalarning birontasini iqtisodiy, moliyaviy tahlilsiz amalga oshirib bozini ham takomillashtirish masalasiga alohida ahamiyat qaratish lozim. Boshqaruv tizimi takomillashtirilmas ekan, uning muhim dastaklari takomillashtirilmaydi. Bugungi kunda boshqaruvning takomillashgan shakli sifatida uning korporativ shakliga oanaviy boshqaruv qarorlarini qabul qilish nazariyalarida boshqaruvning kompleks tahlil konsepsiyasiga alohida urg boshqaruv qarorlarini qabul qilishda barcha jihatlarni hisobga olishni, korsatkichlar (quantitative indicators) bilan emas, balki sifat ko boshqaruv subyektlariga boshqaruv obyektini (xominlashdan iborat. Tahlilning boshqaruvdagi o xojaliktijorat-moliya faoliyatining joriy holatiga baho berish va uni kelgusida yanada rivojlantirish yuzasidan tizimli yechimlarni boshqaruv subyektlariga yetkazib berishdan iborat. Tahlilning boshqaruvdagi ahamiyatini jalik yurituvchi subyektlar iqtisodiy, moliyaviy ahvoli, uning kelgusidagi kutilishlari, pul mablagrganishlarning zaruriyligini ifodalaydi.
http://fayllar.org