1. Tema: Internet tarmag’I haqqainda tu’sinik. Internet sistemasinda islew. Oqıw shınıǵıwınıń texnologiyalıq modeli
internetten paydalaniw omk
- Bu sahifa navigatsiya:
- 1.Tema:Internet tarmag’I haqqainda tu’sinik .Internet sistemasinda islew. Reje: 1.Internet so’zinin’ tu’sinigi 2.Internet sistemasinda islew
| 3 – basqısh
Juwmaqlawshı (10 min) |
Sabaq juwmaǵı: 1. Aktiv qatnasqan oqıwshılardı bahalayman hám xoshametleymen. Úyge tapsırmanıń beriliwi: 2. Kelesi sabaqqa tapsırma hám onı orınlaw ushın kórsetpeler beremen. |
|
Bahaları menen tanıstıraman. Tapsırmanı jazıp aladı. |
1-qosımsha: bahalaw kreteriyası. (Úyge tapsırma boyınsha)
2-qosımsha: ózbetinshe islew ushın ádebiyatlar.
3-qosımsha: bahalaw kreteriyası. (Taza tema boyınsha)
4-qosımsha: intellectual hújim.
5-qosımsha: slaydlar (ppt) (pptx)
6-qosımsha: bekkemlew ushın sorawlar.
7-qosımsha: kishi toparlar menen tanısıw.
8-qosımsha: kishi toparlarǵa tapsırmalar beriw.
9-qosımsha: úyge tapsırma.
1.Tema:Internet tarmag’I haqqainda tu’sinik .Internet sistemasinda islew.
Reje:
1.Internet so’zinin’ tu’sinigi
2.Internet sistemasinda islew
Internet (latınsha : inter - arasında hám net - tarmaq ) - standart minimal internet protokolı (I) arqalı maǵlıwmat almasıwshı kompyuter tarmaqlarınıń pútkil dunya hám kópshilik ushın ashıq kompleksi bolıp tabıladı. Bul maǵlıwmatlardıń tiykarǵı tasıwshı protokolı TCP/IP bolıp tabıladı. TCP/IP óz-ara baylanıslı protokollar jıyındısı bolıp, internette maǵlıwmat tarqalıwında tiykarǵı orın iyeleydi. Internet tarmaǵın mińlaǵan akademikalıq, mámleket, kommerciya hám shańaraq tarmaqları quraydı. Internet elektron pochta, chat hám de óz-ara baylanısqan betler hám basqa Pútkil dunya órmekshi tóri servislerinen dúziledi.
Internet — úlken (global) hám kishi (lokal) kompyuter tarmaqların óz-ara baylaw pútkil dunya kompyuter sisteması. Ol jaǵdayda geografiyalıq ornı, zaman hám mákannan qaramastan, ayırım kompyuter hám mayda tarmaqlar óz-ara sheriklikte global informatsiya infratuzilmasini quraydı. Qaydnomalar sisteması menen basqarılatuǵın barlıq tuwındı tarmaqlar sheriklikte qarıydarlarǵa maǵlıwmattı saqlaw, járiyalaw, jıberiw, qabıllaw, izlew hám málim bolǵan barlıq variantlar (tekst, dawıs, videotasvir, fotosurat, grafika, muzıka formasında hám b. kórinisler) de informaciya almasınıwǵa múmkinshilik jaratadı.
Internet sisteması 20 -ásir. 60 -jıllarında payda boldı. Sol payıtlarda Amerika qorǵaw departamenti ǵayratı menen kompyuterler telefon tarmaqlarına baylanısa basladı. Daslep, bunday iskerlik rawajlanıwlastırılgan joybarlar agentligi (AKRA) izertlewleri sheńberinde alıp barıldı. Bul izertlewler suwıq urıs háwij alǵan dáwir tuwrı keldi. AQSH qorǵaw departamenti urıs bolıp qalǵan táǵdirde ápiwayı kommunikatsiya quralları isten chiqqudek bolsa, ornına jańa qosımsha kommunikatsiya quralların izlew menen aktiv shuǵıllandı. 60 -jıllar aqırı hám 70-jıllarda Internet tarmaǵı onsha keń rawajlanmadi. Dáslepki on jıllıq xalıq aralıq tarmaq, tiykarınan, áskerler hám iri ilimpazlardıń jeke elektron liniyalari iskerligi sheńberi menen sheklendi. Internettiń kútá úlken rawajlanıw páti mámleket, tálim, akademikalıq jáne social strukturalardıń ayriqsha ulıwma finanslıq hám intellektuallıq úlesine baylanıslı boldı.
20 -ásir 70-jıllarında túrli tarqaq kompyuterler tarmaqları arasında informatsiyani uzatıw hám almasınıw qaǵıydaları sisteması islep shıǵıldı. Bular óz-ara sheriklikke tiyisli qaydnomalar - Internetworking protocols (IP) bolıp, global tarmaqtı jetilistiriw ushın qolay ortalıq jarattı. IP ornatǵan tártipke kóre, hár qanday bólek tarmaq informatsiyani kóp tarmaqlar arqalı " birinshi punktten tap aqırǵı punktgacha" jetip barıwın baqlawı kerek. Sol sebepli Internet negizin quraytuǵın qaydnomalar sisteması, atap aytqanda, Transmission Control Protocol (TCP), File Transfer Protocol (FTP) ishinde IP zárúrli qaydnomalardan biri esaplanadı.
Internet barlıq dástúriy informatsiya sistemaları - telekommunikatsiya, teleradioeshittirish, informatsiyalarni xalıq aralıq kólemde aktiv almastırıw hám h. k. dıń texnologiyalıq múmkinshiliklerdi uyqaslashtirib qollanganlıgı ushın ol bir neshe wazıypanı - informatsiya hám bilimler dáregi; ǵalaba xabar quralı, insaniyat iskerliginiń barlıq tarawları (sonday-aq, tálim-tar-biye, siyasiy, social, ekonomikalıq, materiallıq, sayaxatshılıq hám h. k.) ga taal-luqli informatsiya xızmetlerin sisteması ; perspektivalı bazar hám milliy kom-paniyalarning xalıq aralıq informatsiya maydanı hám jáhán bazarına eń qolaylı hám operativ usılda qosıw imko-nini beretuǵın qural wazıypasın oteydi.
Jámiyetlik hám kommerciya strukturaları ushın Internetten paydalanıw múmkinshiligi asqan tárepke provayderlar (Internet menen baylanıs ornatıwǵa xızmet kórsetetuǵın kompaniyalar ), Internet informatsiyasi qarıydarları sanı da ko'paymoqda, informatsiya dáregi hám ǵalaba xabar quralı retinde Internet keń tarqalıp barmaqta. Bulardıń barlıǵı noshirlar, jurnalistlar, informatsiya agentlikleri, i. ch. xamda sawda kompaniyaları hám firmaları ortalıǵında básekiniń qáliplesiwine unamlı tásir etedi. Telefon sımlarınan tısqarı, optikalıq talshıqlı kabellar, radio tarmaǵı yamasa jasalma joldas arqalı Internetge shıǵıw múmkin boldı. Onıń ushın Internet menen baylanıs ornatıwǵa xızmet kórsetetuǵın kompaniyalar - provayderlar bolıwı kerek. Ózbekstanda Internetge jalǵawǵa tiyisli informatsiya xızmetlerin 1997-jıldan kórsetila basladı. Daslep Naytov (http://www. naytov. com), Uznet (http://www. uznet. net Arxivlandi 2013-02-16 Wayback Machine saytında.) yamasa Istlink (http://www. eastlink. uz Arxivlandi 2020 -06 -12 Wayback Machine saytında.) sıyaqlı provaydkompaniyalar iskerlik basladı (1999 ). Ózbekstanda jedel rawajlanıp atırǵan kompyuterlestiriw hám avtomatlastırıw tarawları Internet tarmaǵınıń baylanıs funksiyasınan keń paydalanıwǵa múmkinshilik beredi. Internetge jalǵanǵan abonent uydagi yamasa ishxonadagi kompyuter arqalı, aytaylik, AQSH, Avstraliya yamasa Afrika daǵı kompyuterlerge kiritilgen túrme-túr tema daǵı maǵlıwmatlardı tekst, súwret yamasa videotasvir kórinisinde alıwı múmkin. Bul maǵlıwmatlar Internet sistemasına aldınan kiritiledi. Dúnyanıń túrli shetlerinde jaylasqan arnawlı qánigelesken kompaniyalar qıdırıwdı tezlestiriwge járdem beredi. Olar " qıdırıw dvigateli" dep ataladı, maǵlıwmatlardıń mazmunın málimleme (spravochnik) sıyaqlı saqlaydı hám sol maǵlıwmatlar jaylasqan " Internet adresi" ni abonentke beredi. Usı adres boyınsha maǵlıwmatlar " Internet betchalari" de saqlanadı. Abonent qandayda bir maǵlıwmattı, mas, " paxta" sózin qıdırıw dvigateli arqalı qıdırsa, sol sózge tiyisli maǵlıwmatlardı, paxta menen jumıs júrgizetuǵın kompaniyalar dizimin yamasa jáhán birjasında paxtanıń bahasın abonent kompyuterinde shıǵarıp beredi. Internet varakchalari jeke hám rásmiy bolıwı múmkin. Jeke betsheler bólek shaxslar tárepinen dúziledi hám sol shaxslar haqqındaǵı maǵlıwmatlardı óz ishine aladı. Rásmiy betsheler keńseler, shólkemler, kompaniyalarǵa tiyisli boladı, olarda húkimet keńselerine tiyisli maǵlıwmatlar saqlanadı. Internet arqalı sawda-satıq jumısları, kom-paniyalar xızmetlerin yamasa ónimlerdi reklama qılıwdı keń jolǵa qoyıw, Internet betchalarida pát menen berilgen ónimlerdi harid qılıw múmkin.
Xalıq aralıq Internet sistemasında Ózbekstan haqqında da maǵlıwmatlar bar. Rásmiy betshelerden Ózbekstan húkimeti betchalari, Ózbekstannıń AQSH dagi elshixonasi betchalari hám b. kóplegen rásmiy betsheler bar. Olarda Ózbekstan Respublikasına tiyisli derlik barlıq maǵlıwmatlar bar. Bulardan tısqarı, Ózbekstanǵa tiyisli jeke betsheler de ámeldegi: " Umid" betshesi, ózbek estradasi haqqındaǵı betshe hám basqa 2000-jıl fevral ayınan baslap Internet efiriga Ózbekstan televideniesi (Óz Tv) dıń " Informaciya" programması chiqa basladı, Óz Tv saytı dúzilgen hám rawajlanıwlashtirilmoqda. Informatsiya resurelariga tiyisli kóp máselelerdi respublika daǵı iri kitapxanalar sol tarawdaǵı Internet tarmaǵı kólemine súyengen halda sheshedi. Mas, Medicina kitapxanası, Respublika ilimiy-texnika kitapxanası, Ózbekstan pánler akademiyasınıń Tiykarǵı kitapxanası hám basqa. Ózbekstan Respublikası ministrler Mákemesiniń " Internet" dıń xalıq aralıq informaciya sistemalarına kirip barıwdı támiyinlew programmasın islep shıǵıwdı shólkemlestiriw ilajları tuwrısında" gi sheshimi (2001) Ózbekstannıń buǵan baylanıslı xalıq aralıq kólemde óz poziciyasine ıyelewine xızmet etedi. Ózbekstanda maǵlıwmatlardı uzatıw milliy tarmaǵı O'zPAK Mámleket kompaniyası hám O'zNET tarmaǵından ibarat.
Internetten paydalanıwshılar sanı, mas, AQSH de 55 mln., Kitayda 55 mln., Yaponiyada 8 mln. den asıp ketti. Keyingi orınlardı Angliya, Kanada, Germaniya mámleketleri iyelegen, RF millionlı shegaranı iyelep atır. Ózbekstannıń derlik barlıq aymaqlarında xalıq aralıq Internet tarmaǵına jalǵanıw Óz PAK Mámleket kompaniyasınıń xalıq aralıq kanalları arqalı támiyinlenedi. Respublikada 50 ge jaqın Internet-provayder dizimge alınǵan. Ózbekstanda Internetten paydalanıwshılar sanı 300000 den artıq. Internet sistemasında Ózbekstannıń 300 den artıq saytı iskerlik kórsetip atır.
Ta’kirarlaw ushin sorawlar:
1.Internet so’zinin’ kelip shig’iwi ha’m tu’sinigi
2.Internet sistemasi haqqinda aytip berin’.
Download 119.6 Kb.
Do'stlaringiz bilan baham:
