1. Topıraq haqqında ulıwma túsinik

4. Jerdiń resurslarin qorǵaw ilajları.
Maqsetimiz halqimizning fizikalıq hám intellektual tárepten saw bolıwǵa erisiw bolıp tabıladı. Onıń ushın áwele erimizning túrme-túr uwlı zatlı ximiyalıq elementlardan soqit etip, onı saw etiwimiz kerek. Sondaǵana kisilerdi sapalı, to'yimli azıq-túlik menen támiyinley alamız. Qánigelerdiń pikrine qaraǵanda, erni jıynalıp qalǵan uwlı zatlı shıǵındılardan soqit etiwge 8-10 jıl dawamında hesh qanday preparat qollamawdan almaslap egiw hám basqa biologiyalıq usıllardı keń qóllaw arqalı erisiw kerek.
Prezidentimiz I. A. Karimovning “Ózbekstan XX1 ásir bosaǵasıda” atlı shıǵarmasında er haqqında tómendegishe maǵlıwmat berilgen. Áyne waqıtta er úlken baylıq bolıpǵana qalmay, mámleketimizdiń keleshegin belgilep beretuǵın faktor ham bolıp tabıladı. Bul hal Ózbekstanda ásirese ayqın kórinetuǵın bolıp atır. Sebebi erning ekonomikalıq hám demografik wazıypası jıldan jılǵa kúsheyip barıp atır. Respublikanıń 447, 4 mıń kv. km den artıq bolǵan ulıwma er maydanınıń tek 10% inigiga egin maydanları quraydı. Egin maydanları quramında sońǵı waqıtlarǵa (1990 jılǵa ) shekem paxta derlik 75% maydandı iyelegen edi. Dúnyanıń qandayda-bir de mámleketinde paxta monopoliyası bul shekem joqarı dárejege kóterilmagandi. Bul hal erning kúshsizleniwine topıraq ónimliligin, onıń suw-fizikaviy ózgeshelikleri jamanlashuviga topıraqtıń bo'g'ilishiga hám unırawı processleri artıwına alıp keldi.
Usınıń sebepinen Ózbekstanda tábiyaattı muhovaza qılıw daǵı oǵada zárúrli wazıypa erning jaǵdayın jaqsılawdan, topıraqtıń pataslanıwın kemeytiw boyınsha ilajlardı ámelge asırıwdan ibarat.
Ózbekstan Respublikası Konstitusiyasining 55-statyasında “YEr, atap aytqanda topıraq, basqa tábiyǵıy baylıqlar sıyaqlı ulıwma milliy baylıq esaplanadı, odan aqılǵa say paydalanıw zárúr hám ol mámleket qáwipsizliginde turadı” dep belgilengen. 1998 jıl 30 aprelde qabıl etilgen Ózbekstan Respublikası YEr kodeksiniń 16 -statyasına muwapıq ol mámleket múlki bolıp tabıladı. Aqırǵı jıllarda paxta maydanlarınıń azayıwı, almaslap egiwdiń keńlew engiziliwi, mineral tóginlerdi isletiwdiń normalastırıwtirilishi hám basqa ilajlar topraqlar jaǵdayınıń jaqsılanıwına alıp kelip atır.
Hár bir ózin húrmet etetuǵın jurt, ǵárezsiz hám suverenli mámleket hár qanday social munasábetlerdi nızam arqalı tártipke salıwǵa háreket etedi. Topıraq da bunnan esaptan tısqarı emes. Sebebi topıraq insannıń ómirinde kútá úlken áhmiyet kásip etar eken, ol mudami social munasábet, yaǵnıy múlkshilik, ekonomikalıq, siyasiy, bilimlendiriw-materiallıq, ekologiyalıq -sosiologik xarakter degi kisiler ortasında júzege keletuǵın mawasa ob'ekti bolıp qaladı.