1-topshiriq 1

1-topshiriq 

1. Bozor iqtisodiyotiga o’tishning jahon miqyosida sinalgan asosiy 4 usuli bor: 

1) Rivojlangan mamlakatlar yo’li; 

2) Rivojlanayotgan mamlakatlar yo’li; 

3) Sobiq sosialistik mamlakatlar yo’li; 

4) Sosializm g’oyalarini samarali bozor iqtisodiyotini vujudga keltirish mexanizmi bilan 

qo’shib olib borish usuli ( Xitoy, Vetnam). 

 

Rivojlantgan mamlakatlar yo’li- bunda oddiy t  ovar xo’jligidan erkin raqobatga 

asoslangan bozor iqitsodiyotiga va unda hozirgi zamonaviy madaniy jihatdan 

rivojlangan bozor iqtisodiyotiga o’tish amalga oshiriladi. 

 

Rivojlanayotgan mamalakatlar yo’li- bu mustaqil rivojlanayotgan mamlakatlarning 

bozor iqtisodiyotiga o’tish yo’li bo’lib, unda qoloq, an’anaviy iqtisoddan erkin bozor 

iqtisodiga o’tish ta’minanadi. 

 

Sobiq otsialistik mamlakatlar yo’li- bu usulda bir-biriga umuman qarama-qarshi 

usullardan bir-birga o’tiladi. Ya’ni markazlashgan ma’muriy-buyruqbozlikka 

asoslangan iqtisoddan, zamonaviy iqtisodga o’tish tushuniladi. 

 

Bu usullarning umumiylik tomonlari shundaki ular qay holatda bo’lsa ham o’zini 

oqlamagan iqtisodiy tuzumdan, yangicha amonaviy tuzumga o’tishni o’zlariga 

maqsad qilganlar. 

 

Ularning farqli tomonlari esa har millat o’z tarixi , xalqning turmush hayotidan kelib 

chiqib rivojlanish yo’lini tanlaganliklarida. 

 

2.O’zbekiston bozor iqtisodiyotiga o’tishda bosqichma-bosqich o’tish yo’lini tanladi. 

O’zbekistonni isloh qilish 5ta asosiy tamoyil asosida ish olib boradi. Bular: 

1. Iqtisodiyotni mafkuradan xoli qilish, uning ustunligini ta’minlash; 

2. O’tish davrida davlatning o’zi bosh islohotchi bo’lishi; 

3. Butun yangilanish va taraqqiyot jarayoni qonunlarga asoslanmog’I, qonunlarning 

ustunligini ta’minlamog’I lozim; 

4. Bozor iqtisodiyotiga o’tish bilan bir qatorda aholini himoyalash sohasida kuchli 

chora- tadbirlar olib boorish; 

5. Bozor munosabatlarini bosqichma – bosqich qaror toptirish. 

3. 1.Iqtisodiyotni mafkuradan xoli qilish, uning ustunligini ta’minlash 

Bu bosqichda   iqtisodni turli siyosiy mafkuradan xoli qilish uchun bo’lgan ishlar 

amalga oshirila boshladi. Sobiq Sovet davrida yurtimizda siyosat iqtisoddan ustun 

bo’lgan va bu xalq ortasida og’ir ahvolga olib kelgan. U davrda milliy daromad 

taqsimlanishida turli ta’sirlar bo’lgan. Shundan keyin O’zb. Res 1-prez I.A.Karimov 

iqtisodning siyosatdan alohidaligi ta’minlash uni siyosatdan ustun qo’yish ishlarini 

amalga oshirishni boshladi. Bunga ko’ra kuchli iqtisodiy siyosat o’tkazish boshlandi. 

Xususan, istemol bozori biroz cheklanib, eksport bop mahsulotlar tayyorlash , ilg’or 

texnologik uskunalar bilan jihozlangan korxonalar qurish, ichki bozorni milliy 

mahsulotlarbilan ta’minlash ishlari amalga oshirildi va bu o’z foydasini berdi.         

   

2.O’tish davrida davlatning o’zi bosh islohotchi bo’lishi. Bunga bir necha sabablar 

bor. Birinchidan, eski tuzum parchalangan, yangi tuzum to’la qurib bo’linmagan 

vaziyatda iqtisodni o’zini – o’zi boshqarishga yo’l qo’yib bo’lmaydi. Ikkinchidan,  bu 

davrda aholining turmush darajasi nisbatan past, ular o’zini-o’zi himoya qila 

olmaydi. Uchinchidan, iqtisodi nochor va tarkibi bir yoqlama mamlakat uchun bu 

og’ir ahvol 

 

3. Butun yangilanish va taraqqiyot jarayoni qonunlarga asoslanmog’I, qonunlarning 

ustunligini ta’minlamog’I lozim. Biz demokratik, erkin jamiyat qurishimiz uchun 

aholining huquqiy savodxonligini oshirishimiz, ularning har bir qonunga xurmatda 

bo’lishini ta’minlashimiz zarur. Shundagina biz tez rivojlanamiz. 

 

4.Bozor iqtisodiyotiga o’tish bilan bir qatorda aholini himoyalash sohasida kuchli 

chora- tadbirlar olib borish. bunda ijtimoiy huquqning asosiy bazasini yaratish, 

boqimandalikni oldini olish, ishsizlikga barham berish, nafaxorlarga nafaqa to’lash, 

pulning qadrsizlanishini oldini olish, narxlarning erkinlashuvini birmuncha cheklash 

bilan bozor iqtisodiyotiga bosqichma – bosqich o’tshga harakat qilindi. 

 

5. Bozor munosabatlarini bosqichma – bosqich qaror toptirish. Bunda biz totalitar 

tuzumdan bozor iqtisodiotiga evolutsion o’tish yo’llari orqali bosqichma-bosqich 

o’tishimiz talab qilindi. 

 

4.  

 

  

 

 

 

 

 

Test savollariga javoblar 

1.  Iqtisodiy jarayon va hodisalarning ob’ektiv xususiyatlariga va tadqiqot maqsadi va 

xarakteriga ko‘ra abstrakt tarzda umumlashtirib ifodalangan reallikning konstruksiyasi, 

maketi, andozasi.

 

2.  Mikroiqtisodiy. 

3.  Merkantilizm; 

4. Monetarizm; 

5. Iqtisodiy munosabatlarni va ijtimoiy xo‘jaliklarni samarali yuritishning iqtisodiy 

qonun-qoidalarini o‘rganish;

 

6. Ehtiyojlarning yuksalish qonuni; 

7. 

8. Kapital, er, ishchi kuchi va tadbirkorlik layoqati; 

9. Nisbatan cheklangan yoki kamyob; 

10. Ijtimoiy fanlar; 

11. Kishilik jamiyati rivojlanishining iqtisodiy qonun va qonuniyatlarini; 

12. Ob’ektiv; 

13. Cheklangan resurslardan qanday qilib jamiyat ehtiyojlarini to‘laroq qondirib borish 

mumkinligi muammosi; 

14. matematik;