1-variant “O‘zbekistonning eng yangi tarixi” fani, predmeti, ob’yekti, uning maqsadi va vazifalari

Ma’naviy qadriyatlar va milliy o’zlikni anglashning tiklanishi .
Ma’naviy qadriyatlar va milliy o’zlikni anglashning tiklanishi.
Biron –bir jamiyat imkoniyatlarini , odamlar ongida ma’naviy va axloqiy qadriyatlarni rivojlantirmay hamda mustahkamlamay turib o’z istiqbolini tasavvur eta olmaydi.
Xalqning madaniy qadriyatlari , ma’naviy merosi ming yillar davomida Sharq xalqlari uchun qudratli ma’naviyat manbai bo’lib xizmat qilgan . Uzoq vaqt davom etgan qattiq mafkuraviy taqyiqqa qaramay , O’zbekiston xalqi avloddan avlodga o’tib kelgan o’z tarixiy va madaniy qadriyatlarini hamda o’ziga hos an’analarini saqlab qolishga muvaffaq bo’ldi .Mustaqilligimizning dastlabki kunlaridanoq ajdodlarimiz tomonidan ko’p asrlar mobaynida yaratib kelingran g’oyat ulkan, bebaho ma’naviy va madaniy merosni tiklash davlat siyosati darajasiga ko’tarilgan nihoyatda muhim vazifa bo’lib qoldi.Biz ma’naviy qadriyatlarni tiklashni milliy o’zlikni anglashning o’sishidan , xalqning ma’naviy sarchashmalariga , uning ildizlariga iborat uzviy , tabiiy jarayon deb hisoblaymiz .Xalqimiz siyosiy mustaqillik va ozodlikni qo’lga kiritgach , o’z taqdirining chinakam egasi , o’z tarixining ijodkori , o’ziga hos milliy madaniyatining sohibiga aylandi .Tarix xotirasi , xalqning , jonajon o’lkaning , davlatimiz hududining xolis va haqqoniy tarixini tiklash milliy o’zlikni anglashni , ta’bir joiz bo’lsa ,milliy iftixorni tiklash va o’stirish jarayonida g’oyat muhim o’rin tutadi .Tarix millatning haqiqiy tarbiyachisiga aylanib bormoqda . Buyuk ajdodlarimizning ishlari jasoriyatlari tarixiy xotiramizni jonlantirib ,yangi fuqorolik ongini shakllantirmoqda . Axloqiy tarbiya va ibrat manbaiga aylanmoqda .
Markaziy Osiyo tarixida siyosiy aql-idrok bilan ma’naviy jasoratni , finiy dunyo qarash bilan qomusiy bilimdonlikni o’zida mujassam etgan buyuk arboblar ko’p bo’lgan . Imom Buxoriy ,Imom Termiziy , Xo’ja Bahouddin Naqshband , Xo’ja Ahmad Yassaviy , Al- Xorazmiy , Beruniy , Ibn Sino , Amir Temur , Mirzo Ulug’bek ,Zahiriddin Bobur va bosha ko’plab buyuk ajdodarimiz milliy madaniyatimizni rivojtirishga ulkan hissa qo’shdilar , xalqimizning milliy iftixori bo’lib qoldilar . Ularning nomlari , jahon siviliasiya taraqqiyotiga qo’shgan buyuk hissalari hozirgi kunda butun dunyoga ma’lum .Tarixiy tajriba , an’analarining meros bo’lib o’tishi - bularning barchasi yangidan- yangi avlodlarga tarbiyalaydigan qadriyatlarga aylanib qolmog’i lozim . Bizning madaniyatimiz butun insoniyatni o’ziga rom etib kelayotgan markaz bo’lib qolganligi tasodif emas .Samarqand , Buxoro , Xiva faqat olimlar va san’at ihlosmandlari uchungina emas , balki tarix va tarixiy qadriyatlar bilan qiziquvchi barcha kishilar uchun ziyoratgohga aylangan .
Xalqimizning etnik , madaniy va diniy sabr- bardoshi ma’naviy uyg’onishning yana bir bitmas- tuganmas manbaidir . Ming yillar mobaynida Markaziy Osiyo g’oyat xilma-xil dinlar , madaniyatlar va turmush tarzlari tutashgan va tinch totuv yashagan markaz bo’lib kelgan . Etnik sabr – toqat , bag’rikenglik hayot bo’ronlaridan omon qolish va rivojlanish uchun zarur tabiiy me’yorlarga aylandi . Hatto bu hududlarni bosib olganlar ham qimmatbaho an’analarini , shu hududda mavjud bo’lgan davlatchilik an’analarini avanlab qabul qilganlar .
Ayni shu zaminda ko’p asrlar mobaynida jahon madaniyatlari dunyo miqyosida bir –birini boyitgan . Bu yerda ko’chmanchi xalqlar o’troq xalqlar bilan ,eronlik qabilalar turk qabilalari bilan , musulmonlar nasroniylar va yahudiylar bilan ko’p asrlar birga yashab kelganlar . So’ngi ikki asr davomida ham o’zlarini “ madaniyatli” va “ma’rifatli ” hisoblab kelgan davlatlar ommaviy qirg’inlar va ta’qiblar bilan o’zlariga dog’ tushirgan bir paytda , O’zbekiston zamini xalqlar va madaniyatlar tinch birlashgan joygina bo’lib qolmay , balki quvg’in qilingan xalqlarga boshpana ham berdi .Ijtimoiy hayotimizni isloh qilish va yangilash boshlanib ketganligi bois madaniyatning qudratli qatlamlari ochildi . Ular xalq ruhiyatini vatanparvarlik , milliy iftihor , butun dunyo uchun bag’rikenglik tomon keskin o’zgartirib yubordi . Bu esa xalq Ruhi qudratining birinchi belgisidir . Bu Ruh shu qadar yorqin va o’ziga hoski , jahon hamjamiyatining uzviy bir qismiga aylanishga harakat qilmoqda .Jamiyatning diniy – ruhiy asoslarini , xalqimizning ming yillik ma’naviy – axloqiy yuksalish tajribasini o’zida jamlagan Islom madaniyatini tiklash o’z taqdirini o’zi belgilash ,tarixiy xotiraga , madaniy – tarixiy birlikga ega bo’lish yo’lidagi g’oyat muhim qadam bo’ldi .Eski masjidlar ta’mirlanmoqda va yangilari bunyod qilinmoqda .O’quv yurtlari tarmog’i kengaymoqda .Ma’naviy qadriyatlarning yana bir qudratli manbai an’anaviy oila va qarindoshlik munosabatlari odobidan iboratdir . Kattalarni hurmat qilish , o’zro yordamlashish , kelajak avlod haqidagi g’amho’rlik qilish hamisha uning asosiy qoidalari bo’lib kelgan .Oila qadriyatlari va qo – qarindoshlik munosabatlaring qayta tiklanishi o’z umrini yashab bo’layotgan oila – urug’Ma’naviy qadriyatlar va milliy o’zlikni anglashning tiklanishi.Biron –bir jamiyat imkoniyatlarini , odamlar ongida ma’naviy va axloqiy qadriyatlarni rivojlantirmay hamda mustahkamlamay turib o’z istiqbolini tasavvur eta olmaydi.
Xalqning madaniy qadriyatlari , ma’naviy merosi ming yillar davomida Sharq xalqlari uchun qudratli ma’naviyat manbai bo’lib xizmat qilgan . Uzoq vaqt davom etgan qattiq mafkuraviy taqyiqqa qaramay , O’zbekiston xalqi avloddan avlodga o’tib kelgan o’z tarixiy va madaniy qadriyatlarini hamda o’ziga hos an’analarini saqlab qolishga muvaffaq bo’ldi .Mustaqilligimizning dastlabki kunlaridanoq ajdodlarimiz tomonidan ko’p asrlar mobaynida yaratib kelingran g’oyat ulkan, bebaho ma’naviy va madaniy merosni tiklash davlat siyosati darajasiga ko’tarilgan nihoyatda muhim vazifa bo’lib qoldi.Biz ma’naviy qadriyatlarni tiklashni milliy o’zlikni anglashning o’sishidan , xalqning ma’naviy sarchashmalariga , uning ildizlariga iborat uzviy , tabiiy jarayon deb hisoblaymiz .Xalqimiz siyosiy mustaqillik va ozodlikni qo’lga kiritgach , o’z taqdirining chinakam egasi , o’z tarixining ijodkori , o’ziga hos milliy madaniyatining sohibiga aylandi .Tarix xotirasi , xalqning , jonajon o’lkaning , davlatimiz hududining xolis va haqqoniy tarixini tiklash milliy o’zlikni anglashni , ta’bir joiz bo’lsa ,milliy iftixorni tiklash va o’stirish jarayonida g’oyat muhim o’rin tutadi .Tarix millatning haqiqiy tarbiyachisiga aylanib bormoqda . Buyuk ajdodlarimizning ishlari jasoriyatlari tarixiy xotiramizni jonlantirib ,yangi fuqorolik ongini shakllantirmoqda . Axloqiy tarbiya va ibrat manbaiga aylanmoqda .
Markaziy Osiyo tarixida siyosiy aql-idrok bilan ma’naviy jasoratni , finiy dunyo qarash bilan qomusiy bilimdonlikni o’zida mujassam etgan buyuk arboblar ko’p bo’lgan .
3.Milliy istiqlol mafkurasi va tamoyillari.