“1” Yorug’likda boradigan reaksiyalar “2” Yorug’lik energiyasi

ATF ni sintezlanishi, fotokimyoviy reaksiyalardan suvning fotolizi, natijasida kislorodni ajralishi, NADF qaytarilishining mehanizmlarini tashkil qiladi. Fotosintez asosan ikkita fiziologik va biokimyoviy jarayondan tashkil topgan, ya’ni yorug’likda boradigan va qorong’ulikda boradigan reaksiyalar.

Fotosintezning yorug’lik reaksiyalari xloroplastlar xlorofilining quyosh yorug’lik energiyasi kvantlar va fotonlarini yutishdan boshlanadi va buning natijasida qaytaruvchi modda- agent NADF*N*H hamda energiya ATF hosil bo’ladi.

Yorug’lik energiyasi

Quyoshning yorug’lik energiyasi kvantlar yoki fotonlar holida tarqaladi va elektromagnit tebranish harakatiga ega. Qisqa to’lqin uzunligida ko’p energiya bo’lsa uzun to’lqin uznlikda aksincha bo’ladi.

Fotosintez jarayonida ko’proq to’lqin uzunligi 400-720 nm bo’lgan nurlar ishtirok etadi.

Xlorofil malekulasi yorug’lik energiyasini kvantlar yoki fotonlar holida yutadi. Buning natijasida xlorofildagi elektronlar qo’zg’algan holatga o’tadi va pigment ham qo’zg’aladi. Bunda elektron asosiy darajadan (C0) birinchi singlet darajaga (C1) o’tadi va bu juda qisqa vaqt davom etadi.

Shu qisqa vaqt ichida elektron energiyasi sarflanib pigment avvalgi tinch holatga qaytadi va yangidan boshqa kvantni yutishi mumkin. Agar elektron to’lqin uzunligi qisqa ko’k binafsha nurlarda bir kvant yutsa yanada yuqoriroq singlet darajaga o’tadi. Elektronlar qisqa vaqt ichida singlet darajadan birinchi singlet darajaga tushadi. Bu vaqt kvant energiyasining bir qismi, issiqlikga aylanib sarf bo’ladi. Fotokimyoviy jarayonlarda asosan, birinchi singlet holatdagi elektronlar ayrim hollarda esa triplet holardagi elektronlar ishtirok etadi.

Shu qisqa vaqt ichida elektron energiyasi sarflanib pigment avvalgi tinch holatga qaytadi va yangidan boshqa kvantni yutishi mumkin. Agar elektron to’lqin uzunligi qisqa ko’k binafsha nurlarda bir kvant yutsa yanada yuqoriroq singlet darajaga o’tadi. Elektronlar qisqa vaqt ichida singlet darajadan birinchi singlet darajaga tushadi. Bu vaqt kvant energiyasining bir qismi, issiqlikga aylanib sarf bo’ladi. Fotokimyoviy jarayonlarda asosan, birinchi singlet holatdagi elektronlar ayrim hollarda esa triplet holardagi elektronlar ishtirok etadi.