10- amaliy mashg‘ulot. Raqobatlashgan bozorlardagi firmalar faoliyati

10- amaliy mashg‘ulot. Raqobatlashgan bozorlardagi firmalar faoliyati

Маvzuga doir masala va topshiriqlarning namunaviy yechimlari

1. 
   Mukammal raqobatlashgan firmaning umumiy xarajatlar funksiyasi
   

TC=0.5×Q³-15×Q²+300×Q+250 000 ko‘rinishida bo‘lsa. Tovarning narxi necha so‘mni tashkil etsa, firma o‘z faoliyatini to‘xtatadi? Yechimi:
Qisqa muddatli oraliqda narx o‘rtacha o‘zgaruvchan xarajatlarning minimumidan past bo‘lsa firma yopiladi, ya’ni PO‘rtacha xarajatlarni topsak AVC=(0.5Q³-15Q²+300Q)/Q=0.5Q²-15Q+300
AVC ni minimumini topish uchun undan hosila olib 0 ga tenglashtiramiz:
Q-15=0 bundan Q=15:
Min AVC=AVC(15)=0.5×225 -225 +300 = 187.5
Javob: Narx P<187.5 bo‘lganda firma yopiladi.
2. Qisqa muddatli oraliqda raqobatlashuvchi firmaning umumiy xarajatlari funksiyasi TC=0.2Q²+4Q+80 ko‘rinishida berilgan, bu erda Q-ishlab chiqarish hajmi, ming dona hisobida. Firma mahsulotining bozor narxi 12 $ ga teng bo‘lganda firmaning maksimal foydasi aniqlansin. Yechimi:
CHekli xarajatlar funksiyasini aniqlash uchun umumiy xarajatlar funksiya sidan birinchi tartibli hosila olamiz TC'=MC=0.4Q+4. Qisqa muddatli oraliqda raqobatlashayotgan firma maksimal foydaga P=MC da erishadi, bizda bozor narxi 12$ ga teng. 12=0.4Q+4 bundan Q=20 ni topamiz.
Firma foydasi π=TR-TC=12×20-(0.2×20²+4×20+80)=240-240=0
Javob: firma foydasi 0 ga teng.
3. Tarmoqda 130 ta firma harakat qiladi. Har bir firmaning umumiy xarajatlar funksiyasi TC=Q³-36Q²+384Q ko‘rinishida berilgan. Bu erda Q-ishlab chiqarish hajmi, ming dona hisobida. Uzoq muddatli oraliqda firmalar muvozanat holatda bo‘lishlari uchun bozor narxi va tarmoq taklifi aniqlansin. Yechimi:
Uzoq muddatli oraliqda raqobatlashayotgan firmalarning mahsuloti narxi P=minATC bo‘lishi kerak. O‘rtacha xarajat ATC=TC/Q=Q²-36Q+384=(Q-18)²+60 bu funksiya minimum qiymatga Q=18 bo‘lganda erishadi va minimum qiymati 60 ga teng bo‘ladi.
Tarmoqning taklif hajmi Q_s=130×18=2340.