10-amaliy ish

4>.

10. 
    rasm. Qolip tayyorlash uchun zarur moslamalar: detal
    

chizmasi (a);

quyma zagotovka chizmasi (b) model (d); sterjen yashigi (e); sterjen (f).

10. 
    rasm. Normal quyish sistemasi: 1-quyish kosachasi; 2-stoyak; 3-shlak tutgich;
    

4-oziqlantirgichlar; 5-vipor; 6-vipor stoyagi.

Shuni qayd etish lozimki, sifatli quymalar olishda quyish sistemasi xilini va uning o’lchamlarining to’g’ri tanlanishi katta ahamiyatga ega. 11-rasmda normal quyish sxemasi keltirilgan. Quyish sistemasi elementlari ko’ndalang kesim o’lchamlarini aniqlashda quyidagi nisbatlardan foydalanish mumkin:


Ft = Fsh : F_ng = 1,0 : 1,2 : 1,5


bu yerda Ft -quyish sistemasi ta'minlovchi, kanallarning kesim yuzalari, sm².

Fsh -shlak tutgich qismining ko’ndalang kesim yuzi, sm².

Fng -stoyak qismining ko’ndalang kesim yuzi, sm².

Qolipni suyuq metall bilan ta'minlovchi qismining ko’ndalang kesim yuzini esa tubandagi formula bo’yicha aniqlasa bo’ladi:

F_T = ^Qk sm²

v•^t

bu yerda Qk -quyma massasi, kg

Qk - qolipga metall quyishning solishtirma tezligi, kg/sm²s. t - qolipning metallga to’lish vaqti, s.

va t qiymatlar quyma materialiga, massasiga, shakliga, haroratiga, quyish sistemasiga va boshqa ko’rsatkichlarga ko’ra ma'lumotnoma jadvallaridan olinib, zarur bo’lsa o’zgartirishlar kiritiladi, masalan, v_r=1 bo’lsa, t = 1,2^Q qilib olish

mumkin. Unda Fc=0,8_a/Q" bo’ladi. Qoliplashda modelni qolip materialidan oson, shikast yetkazmay ajratish uchun model bo’yi o’lchamiga ko’ra 1^o 30^!-3⁰ gacha



qiyalikda ishlanadi, o’tish yuzalari radiusi ularning qalinliklariga ko’ra tubandagicha aniqlanadi:


r =


2


mm


Bu yerda "a" va "b" qiymatlar o’tish joyi devorlarining qalinligi, mm. Ko’p hollarda Fsh ning ko’ndalang kesim yuzi trapetsiya shaklida olinishini e'tiborga olsak, unda uning ko’ndalang kesim yuzini tubandagicha yozish mumkin:


Bu yerda "a" va "b" lar trapetsiya asoslari, h-trapetsiya balandligi "a", "b" va "h" qiymatlarini interpretatsiyalab belgilanadi. Bunda v>a olinadi. Quyma massasiga, shakli va boshqa ko’rsatkichlariga ko’ra qolipga metallni uzatuvchi kanallar soni belgilanadi. Stoyak diametrini esa tubandagi formula bo’yicha aniqlash tavsiya etiladi:


Shu formula bo’yicha shlak tutgich kanalining ko’ndalang kesim yuzi aniqlanadi.