10-lekciya : Adresler túrleri. Adreslew usılları hám buyrıq aǵımın basqarıw

---

10-lekciya : Adresler túrleri. Adreslew usılları hám buyrıq aǵımın basqarıw.
Joba:
1. Adreslew túrleri
2. Buyrıq aǵımın basqarıw
3. Operandlardı adreslew
Protsessor 
komandalarınıń 
úlken 
bólegi 
maǵlıwmatlar 
kodları 
(operandlar) menen isleydi. Ayırım komandalar kiretuǵın operandlardı (bir 
yamasa eki) talap qilsa, basqaları bolsa shıǵıwshı operandlardı beredi. 
Kiretuǵın operandlardı basqasha etip derek operandlar, shıǵıwshıların bolsa 
qabıl etiwshi operandlar dep da ataw múmkin. Operandlar kodlarınıń 
barlıqshı qayda bolsa da jaylasıwı kerek. Olardı protsessorlarning ishki 
registrlarigada jaylastırıw múmkin (eń qolay hám operativ variant). Olardı yad 
sistemasında da jaylastırıw múmkin (eń kóp tarqalǵan variant), yamasa 
olardı 
kirgiziw-shıǵarıw 
apparatlarında jaylastırıw múmkin (eń kem 
ushraytuǵın jaǵday). Operandlardıń jaylasıwın anıqlaw komanda kodı arqalı 
ámelge asıriladı. Komanda kodları tárepinen kiretuǵın operandtı qaydan 
alıw, shıǵıwshı operandlardı qaerga jaylastırıwda paydalaniletuǵın bir qatar 
usıllar bar. Bul usıllarǵa adreslew usılları dep ataladı. Saylanǵan adreslew 
usıllarınıń natiyjeliligi protsessor jumısınıń natiyjeliligin belgilep beredi.
Adreslew túrleri
Hár qıylı protsessorlarda adreslew túrlishe bolıp olar 4 ten 16 ǵa shekem
bolıwı múmkin. Tómende házirgi kúnde kópshilik mikroprotsessorlarda
qollanılatuǵın adreslew usıllarınıń bir neshesine toqtalıp ótemiz.
Tikkeley adreslew. Bunda operand (kiretuǵın) tikkeley komanda kodınan
keyin yadta jaylastırıladı. Ádetde operand turaqlı (konstanta) formasında bolıp onı
qandayda bir jayǵa jıberiw múmkin, geypara zatqa qosıw múmkin hám taǵı basqa.
Mısalı komanda tómendegishe bolıwı múmkin: 6 sanın protsessor ishki registrida
ámeldegi qandayda bir bir elementke qosılsin. Bul san ámeldegi qosıw
komandasınan keyin jaylasqan programmadaǵı adres ishindegi yadta jaylasqan
boladı.
1-súwret. Tikkeley adreslew
Tuwrıdan-tuwrı (absolyut ) adreslew. Bunda operand (kiretuǵın yamasa
shıǵıwshı ) adres boyınsha yadta jaylasqan boladı. Onıń kodı programma ishinde
komanda kodınan keyin jaylasadı. Mısalı komanda tómendegishe bolıwı múmkin.
1000000 adresli yacheyka tazalansin. Bul 1000000 adres kodı yadta tazalaw
komandası kodınan keyingi adresde programma ishinde jaylasqan boladı.

---

2-súwret. Tuwrıdan-tuwrı adreslew 
 Registrli adreslew. Bunda (kiretuǵın yamasa shıǵıwshı ) operand protsessor 
ishki registrida jaylasqan boladı. Mısalı : komanda tómendegishe bolıwı múmkin: 
qandayda sannı nollı registrdan birinshi registrga jo'natilsin. Hár eki (0 hám 1) 
registrlarning nomerleri jıberiw komandası kodı tárepinen anıqlanadı. 
3-súwret. Registrli adreslew 
Aylanba registrli (aylanba) adreslew. Bunda protsessorning ishki registrida 
operandtıng ózi emes, yad daǵı onıń adresi jaylasqan boladı. Mısalı, komanda 
tómendegishe bolıwı múmkin: nollı registrda jaylasqan adresli yad yacheykasi 
tazalansin. Bul registr nomeri (0) tazalaw komandası kodı tárepinen anıqlanadı. 
4-súwret. Aylanba registrli adreslew. 
Adreslewdiń oǵırı kem ushraytuǵın taǵı eki qıylı túri bar.
Avtoinkrement adreslew aylanba adreslewge júdá jaqın, lekin odan 
sonday parq menen ajraladi`ki, komanda orınlanǵanınan keyin paydalanılǵan 
registr quraytuǵınsı bir yamasa eki birlikke asadı. Adreslewdiń bul túri yadta 
jaylasqan malumotlar dızbekinen kodlardı izbe-iz qayta islewde júdá qolay bolıp 
esaplanadı. 
Avtodekrement adreslew avtoinkrement adreslew jumisına uqsaydı, tek 
saylanǵan registr quraytuǵınsı komanda atqarılıwı aldından bir yamasa eki birlikke 
azayadı.