10-maruza Kommutator va marshrutizator qurilmalarining ios tizim fayllarini boshqarish Reja

obraz nomi (c2800nm) – obraz ishlayotgan platformani aniqlaydi. Ushbu misolda platforma tarmoq moduliga ega Cisco 2800 routerdir.
advipservicesk9- funktsiyalar to'plamini belgilaydi. Ushbu misolda advipservicesk9 kengaytirilgan IP xizmatlari texnologiya paketiga ishora qiladi, u ham ilg'or xavfsizlik funksiyalarini, ham IPv6 bilan tashuvchi to'plamlarini o'z ichiga oladi. Mz- obrazni qayerdan boshlash kerakligini va uning fayli siqilganligini ko'rsatadi. Bu misolda mz fayl operativ xotiradan (OЗУ) ishga tushirilayotganini va u siqilganligini bildiradi.
124-6.T - uchun fayl nomi formati 12.4 (6) T.
bin — Fayl kengaytmasi. Bu kengaytma ikkilik bajariladigan faylni bildiradi.

Tarmoq kengayishi bilan Cisco IOS obrazi va konfiguratsiya fayllari markaziy TFTP serverida saqlanishi mumkin. Bu IOS obrazi lari va versiyalari sonini, shuningdek, saqlanishi kerak bo'lgan OS konfiguratsiya fayllarini boshqarish imkonini beradi.

TFTP протоколи

TFTP (Trivial File Transfer Protocol –файлларни узатишни оддий протоколи) протоколи ишлатилади. У UDP -69 транспорт протоколи устида ишлайди. Пакетни стандарт узунлиги 512 байт, сарловҳаси 4 байт. Хатоларни назорат қилиш бажарилмайди. Пакетга тасдиқ келган бўлса қабул қилинган ҳисобланади. Акс ҳолда бир каррали узатиш бажарилади.

TFTP протоколининг буйруқлари:

• 
  Read request (RRQ) –файлни ўқиш учун сўров;
  
• 
  Write request (WRQ) – файлни ёзиш учун сўров;
  
• 
  Data (DATA) – маълумотлар пакети;
  
• 
  Acknowledgment (ACK) – тасдиқ;
  
• 
  Error (ERROR) – хато.
  

Barcha kompyuterlar, planshetlar va aqlli qurilmalar singari, Cisco qurilmalari tizimni ishga tushirish, marshrutlash funktsiyalari va kommutatsiya kabi operatsion tizim buyruqlarini qayta ishlash uchun markaziy protsessorni talab qiladi.

Cisco IOS tizimining unumdorligi turli shlyuzlardan foydalanishga, ularning maqsadiga va funksiyalar majmuasiga qarab farqlanadi. Cisco IOS for Routers quyidagi imkoniyatlarni taqdim etadi.

• 
  Adreslash
  
• 
  Interface
  
• 
  Marshrutizatsiya
  
• 
  Xavfsizlik
  
• 
  QoS
  
• 
  Resurslarni boshqarish
  

Rasmda ko'rsatilganidek, yo'riqnoma ishga tushirilganda RAMga quyidagi ikkita fayl qo'shiladi.

IOS Image File: IOS tizimi qurilma apparat komponentlarining umumiy ishlashini soddalashtiradi. IOS tasviri flesh-xotirada saqlanadi.
Yuklash konfiguratsiyasi fayli: Routerni dastlab sozlash va RAMda saqlanadigan ishlaydigan konfiguratsiya faylini yaratish uchun ishlatiladigan buyruqlarni o'z ichiga oladi. Yuklash konfiguratsiyasi fayli o’zgaruvchan bo'lmaydi RAMda (NVRAM) saqlanadi. Barcha konfiguratsiya o'zgarishlari joriy konfiguratsiya faylida saqlanadi va darhol IOS tizimi tomonidan amalga oshiriladi.

Joriy konfiguratsiya tarmoq administratori qurilmani sozlaganida o'zgartiriladi. Ishlayotgan konfiguratsiya faylini o'zgartirgandan so'ng, agar router qayta ishga tushirilgan yoki tarmoqdan uzilgan bo'lsa, uni NVRAM-ga yuklash konfiguratsiyasi fayli sifatida saqlash kerak.

10.1-rasm. yuklashning uchta asosiy bosqichini ko'rsatadi.
1. Power On Self Test (POST) ni amalga oshiradi va bootstrap dasturini ishga tushiradi.
2. Cisco IOS dasturini qidirish va yuklab olish.
3. Yuklash konfiguratsiya faylini qidirish va yuklash yoki konfiguratsiya rejimiga o'tish.

1. 
   10.2-rasm. Power-On Self Test (POST) va Bootstrap dasturini ishga tushirish
   

Power On Self Test (POST) - bu deyarli har qanday kompyuterda yuklash vaqtida amalga oshiriladigan jarayon bo’lib. POST jarayoni marshrutizator apparatini sinash uchun ishlatiladi. Router yoqilganda, ROM chipidagi dastur POST jarayonini amalga oshiradi.

O'z-o'zini sinab ko'rish paytida, marshrutizator protsessor, operativ xotira va NVRAMdan foydalanishni o'z ichiga olgan bir nechta apparat komponentlarida ROMdan diagnostika tartiblarini boshqaradi. POST tugallangandan so'ng, marshrutizator bootstrap dasturini ishga tushiradi.
POSTni bajargandan so'ng, yuklash dasturi ROMdan RAMga ko'chiriladi. RAMga ko'chirilgandan so'ng, protsessor yuklash bo'yicha ko'rsatmalarni bajaradi. Bootstrap dasturining asosiy maqsadi Cisco IOS tizimini topish va uni RAMga yuklashdir.

2) Cisco IOS ni qidirish va yuklab olish (10.3-rasm)

Odatda, IOS tizimi flesh-xotirada saqlanadi va markaziy protsessor tomonidan bajarilishi uchun RAMga ko'chiriladi. IOS tasvir faylini o'z-o'zidan chiqarish jarayonida xesh-liniya (#) ko'rsatiladi.
Agar IOS tasviri fleshda topilmasa, marshrutizator uni TFTP serveri yordamida topishga harakat qilishi mumkin. Agar IOS tizimining to'liq tasviri topilmasa, uning qisqartirilgan versiyasi ROMdan RAMga ko'chiriladi. IOS ning ushbu versiyasi muammolarni tashxislash uchun mo'ljallangan va IOS ning to'liq versiyasini RAMga yuklash uchun ishlatilishi mumkin.

3. Konfiguratsiya faylini qidirish va yuklab olish (10.4-rasm)

Keyin bootstrap dasturi NVRAM-da ishga tushirish konfiguratsiya faylini (shuningdek, startup-config deb ataladi) qidira boshlaydi. Ushbu faylda avval saqlangan buyruqlar va konfiguratsiya parametrlari mavjud. Agar ushbu fayl topilsa, u RAMga ishlaydigan konfiguratsiya fayli sifatida ko'chiriladi, run-config. Ishlayotgan konfiguratsiya fayli interfeys manzillarini o'z ichiga oladi, marshrutlash jarayonlarini boshlaydi, marshrutizator parollarini sozlaydi va routerning boshqa xususiyatlarini belgilaydi.
Agar NVRAM-da ishlaydigan konfiguratsiya fayli bo'lmasa, marshrutizator trivial File Transfer Protocol (TFTP) serverini topishga harakat qilishi mumkin. Agar marshrutizator boshqa konfiguratsiya qilingan marshrutizator bilan faol ulanish mavjudligini aniqlasa, u faol havolada konfiguratsiya faylini izlash uchun translyatsiya so'rovini yuboradi.
Agar TFTP serveri topilmasa, marshrutizator konfiguratsiya rejimi oynasini ko'rsatadi. Konfiguratsiya rejimi - bu foydalanuvchi asosiy konfiguratsiya ma'lumotlarini taqdim etish uchun javob berishi kerak bo'lgan bir qator savollar. Konfiguratsiya rejimi murakkab router parametrlarini kiritish uchun mo'ljallanmagan va tarmoq ma'murlari tomonidan kamdan-kam qo'llaniladi.

Cisco marshrutizatorlari va switchlarining katta qismi Cisco Internetwork Operating System (IOS) ni boshqaradi. IOS tizimi qurilma ishlashining barcha jihatlarini nazorat qiladi, masalan, kimga ruxsat berilganligi, qanday trafikka ruxsat berilgan va nima bloklanganligi, interfeys yoqilgan/o‘chirilganligi va hokazolar ro‘yxati berilgan bo’ladi.
IOS Command Line Shell Cisco qurilmalarini sozlash uchun interfeysdir.
IOS-XE boshqa Cisco operatsion tizimidir. IOS va IOS-XE turli xil dasturiy ta'minot arxitekturalariga asoslangan, ammo buyruqlar deyarli bir xil.
CISCO qurilmalarida avtorizatsiya
Siz Cisco routeriga yoki kommutatorga ulanasizmi, jarayon asosan bir xil. Birinchidan, sizga Telnet va Secure Shell (SSH) ni qo'llab-quvvatlaydigan mijoz terminali kerak. Windows foydalanuvchilari uchun PuTTY ni tavsiya qilaman, uni veb-saytdan yuklab olishingiz mumkin. Agar siz macOS yoki Linux operatsion tizimining muxlisi bo'lsangiz, Terminal dasturida TELNET yoki SSH buyruqlaridan foydalanishingiz mumkin. Windows operatsion tizimi va PuTTY dan foydalaniladi, siz Cisco qurilmasiga ulanganingizdan so'ng, na sizning operatsion tizimingiz, na mijoz terminali unchalik ahamiyatga ega bo'lmaydi. Qurilmalarni sozlash uchun ishlatadigan konfiguratsiya buyruqlari har qanday tizim uchun bir xil bo'ladi.