10-мавзу. Бозор ва таваккалчилик

Таваккалчиликни ўлчаш.

• Таваккалчиликни ўлчаш.
• Америкалик олим Ф.Найт (1885-1974) эҳтимолни икки турга бўлади: математик, яъни олдиндан аниқлаш мумкин бўлган эҳтимол ва статистик эҳтимол. Биринчи тур эҳтимолга танганинг рақам ёки герб томонини тушиш эҳтимоли 1/2га тенглиги ёки ўйнайдиган олти қиррали тошнинг олтита рақамидан биттасини тушиши эҳтимолининг 1/6га тенглиги мисол бўлиши мумкин.
• Иккинчи турдаги эҳтимолни эмпирик, яъни фараз қилиш йўли орқали аниқлаш мумкин. Масалан, корхонага хом ашёни вақтида етиб келмаслик эҳтимоли фараз қилинганда, ушбу фараз қилинган рақам баҳоловчининг билимига тажрибасига асосланади.

Кутиладиган миқдор - бу мумкин бўлган барча натижаларнинг ўртача ўлчанган қийматлари. Бу ерда ҳар бир натижанинг эҳтимоли ушбу мос қийматларнинг такрорланиш частотаси ёки ўлчови.

• -мумкин бўлган натижа;
• - ушбу натижанинг пайдо бўлиш эҳтимоли,

Хусусий корхонада ишласангиз даромадингиз, корхона яхши ишласа, 600 000 сўмни, ёмон ишласа 300 000 сўмни ташкил қилсин. Давлат корхонасида ишласангиз иш ҳақи 451 000 сўм, корхона тулиқ ишламаса, 351 000 сум. Хусусий корхона яхши ишлаш эхтимоли 0.5 га, давлат корхонасиники мос равишда 0.99 ва 0.01 га тенг бўлсин.

• Хусусий корхонада ишласангиз даромадингиз, корхона яхши ишласа, 600 000 сўмни, ёмон ишласа 300 000 сўмни ташкил қилсин. Давлат корхонасида ишласангиз иш ҳақи 451 000 сўм, корхона тулиқ ишламаса, 351 000 сум. Хусусий корхона яхши ишлаш эхтимоли 0.5 га, давлат корхонасиники мос равишда 0.99 ва 0.01 га тенг бўлсин.

	1-натижа		2-натижа
	эҳтимол	даромад, сўм	эҳтимол	даромад, сўм
1-чи	0.5	600000	0.5	300000
2-чи	0.99	451000	0.01	351000

• 0.5 * 600000 + 0.5 * 300000 = 0.99 * 451000 + 0.01 * 351000 = 450000 cўм.
• Бу миқдор иккала иш жойи учун кутиладиган даромад хисобланади.