10-mavzu. Generatorlar. Generasiya shartlari. Past va yuqori chastotali rc va lc–generatorlar

7.2. RC faza buruvchi zanjirli generator

Bu turdagi generator fazani 180° ga buruvchi kuchaytirgich faza ballansi shartini amalga oshiruvchi hamda genratsiya chostatasida chiqish signalini 180° ga beruvchi teskari bog'lanish zanjiridan tashkil topgan bo'ladi. Boshqa chostatalarda faza ballansi sharti bajarilmaydi. Faza buruvchi zanjir sifatida sxemasi 7.4-rasmda tasvirlangan uch zvenoli RC zanjirlardan foydalaniladi. RC zanjirlarning amplituda-chostota va faza-chastota tavsifnomalari 7.5-rasmlarda tasvirlangan. Sxemasi 7.4-rasmda tasvirlangan zanjirning Wo generatsiya chastotasini va Wo chostotadagi β₀ uzatish koeffisiyentini quyidagi formulalardan aniqlash mumkin.

(7.3)
7.(4)

Sxemasi 7.4-b-rasmda tasvirlangan zanjir uchun esa quyidagi munosabatlar o'rinli.

(7.5)
(7.6)

7.2 va 7.4 ifodalardan ko'rinadiki teskari bog'lanish zanjiri kuchaytirgich kirishiga berilayotgan signalni yetarli darajada kamaytiradi. Shunga ko'ra amplituda balansi shart bajarilishi hamda tebranishlar yuzaga kelishi uchun kuchaytirgichning kuchaytirish koeffisiyenti K_uo>l/β₀=29 shart bajariladigan qilib tanlanadi.

Eng oddiy RC faza beruvchi zanjirli generatorning elektrik prinsipial sxemasi 7.5- rasmda tasvirlangan.
Sxemadagi VT₁ tranzistor asosida umumiy emitterli kuchaytirgich terilgan. Generatsiyalanayotgan signal shakliga sxemaning boshqa elementlari tasirini kamaytirish maqsadida joriy manfiy teskari bog'lanish amalga oshiriladi.



7.4-rasm.
Generator normal ishlashi uchun muofiqlashtiruvchi kaskad emitterli uyg'onish shartining bajarilishi qiyin bo'ladi, chunki birinchidan faza buruvchi RS zanjir R_k rezistorni qisqa ulash bilan kuchaytirgichning K_u0 kuchaytirish koeffisientini kamaytiradi ikkinchidan kaskad kirish qarshiligining kichik bo'lishi Po uzatish koeffisiyentining kam bo'lishiga olib keladi.
Eng oddiy RC faza beruvchi zanjirli generatorning elektrik prinsipial sxemasi 7.5- rasmda tasvirlangan.

7.5- rasm. RC generator elektrik prinsipial sxemasi.
Generatorning generatsiya chostatasi 7.1-ifoda bilan aniqlash mumkin. Buning uchun R rezistoming qarshiligi emitterli takrorlagich kirish qarshiligidan ko'p marta kichik R«R_kir,e._t bo'lishi lozim.
Agar bu shart bajarilmasa u holda R_{kir e}._t qarshilikning qisqa ulash tasirini hisobga olgan holda generatsiya chastotasini quyidagi ifoda bilan aniqlash mumkin.



So'nmas tebranishlar hosil qilish uchun teskari bog'lanishli kuchaytirgichning kuchaytirish koeffisiyenti quyida shartni bajarilishi lozim.


K_u>29+23R/(R_{kir e.t}||R_b (7.8)

Vin ko'prikli generator kirish signali fazasi 180° o'zgaruvchi ikki kaskadli kuchaytirgichdan foydanilgan.