10-мавзу: Молиявий рискларни баҳолаш методлари 10. 1-мавзу. Молиявий рискларни бошқариш ва баҳолаш методларининг ўзига хос хусусиятлари ва назариялари

Ҳужжатлар ва молия-хўжалик операцияларни тўлиқ қамраб олинишига кўра ялпи ҳамда қисман (танланма) текшириш турларига бўлинади.

Ялпи текшириш
ташкилот, корхона, муассасанинг ҳамма молия- хўжалик операциялари ва ҳужжатлари тўлиқ текширилади
Қисман текшириш
фақат унинг бир қисми (танланма тартибда) ҳужжаатлар, операциялар, материал қийматликлар текширилади
Текширилаётган масалалар қамраб олинишига кўра молиявий назорат турлари
комплекс
хўжалик субъекти молия-хўжалик фаолиятини маълум даврга ҳар томонлама текшириш
танланма
хўжалик субъекти бухгалтерия ҳисоби бўлимлари ёки молия-хўжалик фаолиятининг айрим масалаларини текшириш
тематик (мақсадли)
назорат объекти бўлган молия-хўжалик фаолияти турининг ёки аниқ йўналиш (мавзу)ни текширишдир, молия-хўжалик фаолиятининг томонлари ва олдиндан аниқланган саволлар доирасини изланиш йўли билан текширишни ўтказиш
Риск-анализ асосида солиқ назорати
Эндиликда, ДСҚ солиқ тўловчиларни 42 мезон асосида 3 cегментга ажратади
Виждонли
Шубҳали
Мунтазам ҳуқуқбузар
Солиқ тўловчиларни сегментлаш
Солиқ назорати шакллари
СОЛИҚ ТЕКШИРУВЛАРИ
СОЛИҚ МОНИТОРИНГИ
Божхона хизмати товарларнинг божхона чегараси орқали олиб ўтилиши муносабати билан тўланиши лозим бўлган солиқларга нисбатан солиқ назоратини амалга оширади.
Назорат жараёнлари соддалаштирилиб, солиқ назорати шакллари 13 тадан 3 тага қисқартирилди
СОЛИҚ ТЕКШИРУВ-ЛАРИ ТУРЛАРИ
Камерал солиқ текшируви
Сайёр солиқ текшируви
Солиқ аудити
Солиқ органи «йиғувчи» мақомини
«таҳлилчи» мақомига ўзгартирмоқда
Текширувлар риск-анализ натижалари асосида амалга оширилади

Молиявий назоратни амалга ошириш жараёнида унинг қуйидаги усулларидан фойдаланилади:

текширув;
тадқиқ этиш;
надзор (назорат);
молиявий ҳолат таҳлили;
кузатиш (мониторинг);
тафтиш