10-sinf Tarix Javoblar: 1-bilet

29-BILET 

1.

 Inglizlarning mustamlaka hukumati Birinchi jahon  urushi  yillarida  Hindistonga o‘zi ni o‘zi 

boshqarish huquqini va’da qilgan edi. Ammo hind xalqining umidi ro‘yobga chiqmad i, Hindistonning 

maqomi o‘zgar madi. Bu hol mustamlakachilikka qarshi kurashning yangi davrini boshlab berdi. 1920– 

1 940-yillard a hindl arning zo‘ravonliklarsiz ommaviy chiq ish-lar in i tashkil qilishda hind xalqining 

buyuk farzandi  Maxat ma  Gandi ning roli beqiyos bo‘ldi. Jahon urushlari oralig‘ida Gandi Hindiston  

Milli y kongressi (HMK) partiya-sining g‘oyaviy rahbari, xalq harakatining yetak chi si ga aylandi. 

1939-yili  Ikkinchi jahon urushi boshlanishi va Buyuk  Britaniya Germaniyaga urush e’lon qilishi bilan 

Hindiston vitse-qiroli mam-lakatni urush holatida deb e’lon qildi. 

2. Orolbo‘yi (Quyi Amudaryo) mintaqasi ma’muriy jihatdan O‘zbekiston va Qozog‘iston hududlaridan 

iborat bo‘lib, Orol dengizining qurishi natijasida bu yerda og‘ir ekologik vaziyat yuzaga keldi. Majruh 

tug‘ilgan bolalar soni ham ortib, bir yoshgacha bo‘lgan bolalar orasida o‘lim har ming bolaga nisbatan 

1980-yildagi 46,5 nafardan 1986-yilda 72 nafarga yetdi.Ayollarning 60 foizi kamqonlik kasalligiga 

chalingan edi.Ayollarning 60 foizi kamqonlik kasalligiga chalingan edi. Orolbo‘yida qorin tif kasalligi 

30 marta, yuqumli sariq kasalligi 7 marta ortdi, ayniqsa, saraton (rak) kasalligi ko‘payib ketdi.Orolbo‘yi 

mintaqasida vujudga kelgan og‘ir ekologik vaziyatda, ayniqsa, dengizga yaqin bo‘lgan Mo‘ynoq, 

Qo‘ng‘irot, Chimboy shaharlari va atrofidagi ovullar aholisi ko‘p aziyat chekdi. Baliqchilik bilan nom 

chiqargan mo‘ynoqliklarning ko‘pchiligi 10 – 15 yil ichida ishsiz va nochor ahvolga tushdi. 

Qiyinchiliklarga qaramasdan o‘z yerida qolgan mahalliy xalq murakkab muammolar iskanjasida 

qoldi.Orolqum – dunyodagi eng yosh cho‘l. Orol cho‘li (Orolqum) O‘rta Osiyoda sug‘orishning tez 

sur’atlarda rivojlanishi munosabati bilan Orol dengiziga quyilayotgan Amudaryo va Sirdaryo suv 

hajmining kamayib borishi va tabiiy bug‘lanishning yuqoriligi tufayli Orol dengizining 40 000 km2dan 

ziyod qismi quruqlikka aylanishi natijasida XX asr oxirida vujudga keldi. Quruqlik tipik qum-sho‘rxokli 

cho‘l xususiyatiga ega. 

3. Firqa – ( arab. – guruh, to‘da; partiya) maqsadi, g‘oyasi, dunyoqarashining mushtarakligi jihatidan 

birlashgan kishilar guruhi.