10-tema. Annotaciya teksti, dúzilisi dúzilisi hám ózgeshelikleri

10-tema. Annotaciya teksti, dúzilisi dúzilisi hám ózgeshelikleri

Jobası:

1. Annotaciya teksti, dúzilisi hám ózgeshelikleri

2. Annotaciya túrleri

3. Annotaciyanı dúziwge qoyılatuǵın tiykarǵı talaplar

4.Oqıǵan kitaplarıǹız boyınsha annotaciya úlgilerin jazıǹ.

5. Ámeliy tapsırma.

1. Annotaciya teksti, dúzilisi hám ózgeshelikleri

Annotaciya - kórkem, ilimiy, mеtоdikalıq shıǵarmalаrdıǹ avtorı, teması, deregi, ondа kóterilgen tiykarǵı máseleni kórsetiwge qаrаtılǵаn qısqа хаbаr bolıp tabıladı. Annotaciya óziniǹ kemsózligi, kólemi jaǵınаn júdá kishiligi menen bаyanlawdıǹ basqa túrlerinen аjırаlıp turadı. Tolıq jazılǵan annotaciya tómendegi sorawlarǵa juwap bere alıwı lazım.

Jumısta ne tuwralı sóz baradı?

Avtor qanday sorawlardı ortaǵa qoyadı?

Bul sorawlar qalay sáwlelengen?

Jumıstıǹ dúzilisi qanday?

Jumıstı qanday bahalaw múmkin?

Jazılǵan jumıs kimlerge arnalǵan? h.t.b.

«Annotaciya» degenimiz ne? Ol qay tárizde jazıladı? Annotaciyanıǹ qanday túrleri bar. Demek, bul sorawlarǵa juwap beriwge háreket eteyik;

Annotaciya (lotınshadan annotatio – juwmaq shıǵarıw) yaki rezyume, qısqa juwmaq (francuzshadan resume — «qısqa, qısqartılǵan») — kitap yaki qandayda bir shıǵarmanıǹ qısqasha mazmunı. Sonday-aq annotaciya - baspa (qoljazba, monografiya, maqala yaki kitap)tıǹ qısqasha sıpatlaması bolıwı da múmkin. Annotaciya shıǵarmanıǹ baspadan shıqqan waqtı hám ornın, nominativ formasın, ózine tán ajıralıp turatuǵın táreplerin súwretleydi.

Annotaciya kitap yaki maqalanıǹ tiykarǵı temasın óz ishine aladı.

Annotaciya, ádette, ilimiy jurnallar, kitaplardıǹ basında avtor hám kirispeden keyin ushırasadı.

Ingliz tilindegi ádebiyatlarda annotaciya kóbirek, «Abstract» ataması menen ushırasadı.

Sabaq islenbesi annotaciyasında tómendegiler bolıwı múmkin:

- Sabaqtıǹ tiykarǵı maqseti;

- qaysı klass ushın arnalǵan;

- sabaq islenbesi neshe oqıwshıǵa arnalǵan:

- temanıǹ qısqasha sıpatlaması:

- oqıwshılar qanday jaǹa bilim hám kónlikpelerdi iyeleydi:

- sabaqta qanday metodlar paydalanılǵan hám basqa maǵlıwmatlar.

Annotaciya (lat. annotatio – qısqa) – qısqasha táriyp. Kitap, maqala, qoljazba mazmunın, ideyalıq-siyasiy baǵdarın hám basqa táreplerin ashıp beredi. Annotaciyanı kitaptıǹ ózinde, bibliografiyalıq kórsetkishlerde hám kutapxana kataloglarında ushıratıw múmkin. Onıǹ wazıypası oqıwshılarda kitap, maqala, qoljazba haqqında ulıwma túsinik payda etiw hám olarǵa ádebiyatlar taǹlawda járdem kórsetiw bolıp tabıladı.

Annotaciya - qandayda bir baspadan shıqqan derek tuwralı qısqa maǵlıwmat; hújjet, onıǹ bir bólegi yaki hújjetler toparınıǹ maqseti, mazmunı, forması hám basqa ózine tán ózgeshelikleri kóz qarasınan sıpatlaması.

Annotaciya baslanǵısh hújjette sóz bolatuǵın sorawǵa juwap beredi.

2.Annotaciya túrleri

Mazmunı hám maqsetli wazıypası boyınsha:

- bildiriw mazmunındaǵı (teksttiǹ kritikalıq bahasız sıpatlamasın beredi)

- usınıslı (teksttiǹ tutınıwshılardıǹ belgili auditoriyası ushın jaramlılıǵı tárepinen sıpatlamasın hám bahasın beredi)

Mazmundı tolıq qamrab alıwı boyınsha:

- ulıwma (keǹ auditoriyanı esapqa alıp, ulıwmalıq teksttiǹ sıpatlamasın beredi)

- qánigelestirilgen (teksttiǹ tar sheǹberdegi qánigelerdi esapqa alıp belgili táreplerdegi sıpatlamasın beredi)

- toparlı (teması boyınsha jaqın bir neshe tekstler sıpatlamasın beredi)

1. Tómendegi annotaciyalar qanday túrde bolıwı kerekligin belgileǹ:

- diplom jumısıniki;

- dissertasiyaniki;

- kitapdiki.

2. Annotaciyalarǵa mısallar keltiriǹ.

Annotaciya – Neniki? Nege?

1. Bibliografiyalıq bayanlaw 2. Annotaciya teksti

F.I.O. Shıǵarma nomi.- Baspa - yil - № - bet.

Tekst tipi hám wazıypası tuwralı maǵlıwmatlar; avtor qoyǵan wazıypalar; stiller; annotaciya jazılıp atırǵan shıǵarma dúzilisi mazmunı; predmeti hám teması, teksttiǹ tiykarǵı qaǵıydaları.

3.Annotaciyanı dúziwge qoyılatuǵın tiykarǵı talaplar:

1. Kompoziciyası mazmunı jaǵınan logikalı boladı hám dáslepki tekst kompoziciyasınan parıqlanıwı múmkin.

2. Maǵlıwmatlardıǹ taǹlanıwı, olardıǹ sáwleleniwi hám jaylasıwı annotaciya túrine baylanıslı boladı.

3. Tili túsinikliligi, ápiwayılıǵı, anıqlıǵı menen ajıralıp turadı.

4. Dissertaciya, maqalaǵa annotaciya bibliografiyalıq qaǵazda rásmiylestiriledi, abzaclarsız beriledi.

5. Ortasha kólemi- 500 baspa belgi, kem hallarda – 800 – 1000.

Annotaciyanı dúziwdegi tiykarǵı qáte - maǵlıwmattıǹ kópligi, pikirlerdi sáwlelendiriwde gáplerdiǹ uzınlıǵı!

Artıqsha nárseler: kirisiw sózleri hám gápleri, quramalı gáplerden qashıǹ!

Annotaciya úlgileri:

Annotaciya

Usı sholıw maqalada ǵárezsizlik dáwirinde qaraqalpaq ádebiyattanıw iliminde jazılǵan sın pikirlerdiǹ ádebiy processtegi ornı, jetiskenlik hám kemshilikleri, sın pikir hám kitapxan mashqalası tuwralı pikir júritiledi.

U.J.Jaksımovanıǹ joqarı oqıw orınlarınıń bakalavr baǵdarı ózbek toparları studentleri ushın jazılǵan “Qaraqalpaq tili” oqıw qollanbasınıǹ

Annotaciyası

Bul oqıw qollanbada qaraqalpaq tili páninen sabaq procesinde studentlerdiń sóz baylıǵın arttırıw, qaraqalpaqsha sóylew uqıbın rawajlandırıwǵa áhmiyet berilgen. Sonıń ushın sabaq dawamında hár qıylı awızeki hám jazba jumıslar ótkiziliwi, jańa sózlerdiń mánisin óz tilindegi sózler menen salıstırıp úyreniw, ásirese, sózlikler ústinde kóbirek jumıslar isleniw názerde tutılǵan. Ózbek toparlarında qaraqalpaq tilin úyretiw tekst materialları tiykarında alıp barıladı. Oqıw qollanbasınıń hár bir temasında qaraqalpaq tiliniń ózine tán bolǵan teoriyalıq hám ámeliy materialları berilgen.

Qollanbada qaraqalpaq tili páninen sabaq procesinde studentlerdiń óz betinshe erkin sóylewine, óz-ara pikir alısıwına, sózdiń durıs aytılıwın úyrenip, mánisin túsiniw, hár qıylı ilimiy-jámiyetlik tekstler hám kórkem ádebiy tekstler menen islesiw ushın materiallar hám kórsetpeler berilgen.

Oqıw qollanbadan bakalavriat baǵdarınıń 1-basqısh studentleri ǵana emes, al orta arnawlı kásip-óner kolledjleri hám akademiyalıq liceyler, sonday-aq ulıwma tálim mektepleriniń joqarı klass oqıwshıları da paydalanıwı múmkin.

4.Oqıǵan kitaplarıǹız boyınsha annotaciya úlgilerin jazıǹ.

5. Ámeliy tapsırma:

Qálipke túsirilgen sózlerden paydalanıp, bir qatar maqalalarǵa annotaciyalar jazıǹ:

Annotaciya tekstindegi qálipke túsirilgen sózler hám sóz dizbekleri:

Maqalada…ler kórip shıǵılǵan. …kórsetilgen. …nıǹ sıpatlaması úlken orın iyeleydi. …keǹ material keltirilgen. Izertlew jumısı …sıyaqlı áhmiyetli mashqalalardı kórip shiǵiw arqalı júritiledi. … tıǹ mánisin ashıwda. Avtor …dıǹ ilimiy táriypin birinshi márte beredi hám t.b.