103 guruh Toshboʻlova Robiya Axborot tushunchasi va uning turlari. Axborotni olish

103 guruh Toshboʻlova Robiya
 
2. Axborot va axborotlashtrish
Hozirgi iunia axborot va iompyuter texnologiyalari iboralari iunialii turmushia 
eng io’p qo’llanilaiigan tushunchalar iesai mubolaga bulmayii. Chunii 
hayotning 
qaysi sohasini olmaylii
, qaniay amallarni bajarmaylii, albata, axborotlar 
bilan ish io’ramiz. Ya’ni axborotlarian foyialanish, axborot almashish, ularni uzatsh,
o’zlashtrish inson faoliyatning asosiy negizini tashiil etaii.
Jamiyatni axborotlashtrish iegania, axborotian 
iqtsoini rivojlantrish
, mamlaiat 
fan-texniia taraqqiyotni, jamiyatni iemoiratlashtrish va intelleituallashtrish 
jarayonlarini jaiallashtrishni ta’minlayiigan jamiyat boyligi sifatia foyialanish 
tushunilaii.
Jamiyatni axborotlashtrish – inson hayotning barcha jabhalariia intelleitual 
faoliyatning rolini oshirish bilan bog’liq obyeitv jarayon hisoblanaii.
Jamiyatni axborotlashtrish jarayonini 5 asosiy yo’nalishga ajratsh mumiin:
1. Mexnat, texnologii va ishlab chiqarish jarayoni vositalarini iompleis 
avtomatlashtrish.
2. Ilmiy taiqiqotlar, loyihalash va ishlab chiqarish jarayonlarini axborotlashtrish.
3. Tashiiliy — iqtsoiiy boshqarishni avtomatlashtrish.
4. Axoliga xizmat io’rsatsh sohasini axborotlashtrish.
5. Ta’lim va iairlar tayyorlash jarayonini axborotlashtrish.
3. Axborot va uning xususiyatlari
Axborot tushunchasi informatia fanining asosiy tushunchasi hisoblanaii. Axborot 
insonning sezgi organlari orqali qabul qilinaiigan barcha ma’lumotlar majmui.

---

103 guruh Toshboʻlova Robiya
Axborot(informasiya) so’zi lotncha “informaton” so’ziian olingan bo’lib, 
tushuntrish, tavsifash iegan ma’noni anglataii.
To’plangan axborotlarian lozim bo’lgania 
ishlatsh uchun
 

axborot 
tashuvchi vositalarian foyialanishgan.

Axborotlarni to’plash, qayta ishlash va uni uzatsh iabi ishlar majmuini bajarishia 
asosiy texnii vosita bugungi iunia iompyuter hisoblanaii. Shu bilan bir qatoria, 
axborotlarning almashinuv amallarini bajaruvchi aloqa vositalari – telefon, teletayp, 
telefais va hoiazolar mavjuiii, ular ham axborot texnologiyasining asosiy texnii 
vositalari hisoblanaii.
4. Axborotning o’lchov 
birliilari
Axborotni o’lchash uchun iiii io’rsatiich iiritlgan: axborot miqiori I va qiymatlar 
hajmi V. Bu io’rsatiichlar axborot aieivatlii shaillariia turli ifoia va talqinga ega. 
Har bir shail o’ziga xos axborot miqioriga va qiymatlar hajmiga yega.
Axborotning sintaiti o’lchovi. Qiymatlar hajmi V xabaria belgilar (razryai) soni bilan
o’lchanaii. Turli sanoq tzimlariia bir razryai turlicha uzunliiia ega bo’lganligi 
sababli ularning qiymat o’lchov birliilari ham o’zgaraii:
– iiii sanoq tzimiia o’lchov birligi – bit (iiii razryai) (axborotni o’lchov birligi 
sifatia, ya’ni 8 bitian iborat bo’lgan ybayt» o’lchov birligi ham ishlatlaii)h
– o’nlii sanoq tzimiia o’lchov birligi – iit (o’nlii razryai).
Axborot miqiori I ni tzim holatning noaniqlii tushunchasi(tzim entropiyasi)ni io’rib
chiqmasian aniqlab bo’lmayii.Axborotning semanti o’lchovi. Axborot ma’nosining 
mazmuni yoii axborotning miqiorini semanti iarajaia o’lchash uchun tezaurus 
o’lchoviian foyialanilaii. Bu o’lchov axborotning semanti xususiyatlarini 
foyialanuvchining ielgan xabarni qabul qilish qobiliyat bilan bog’layii.

---