11- ma'ruza. Elektr maydonida dielektriklar va o’tkazgichlar

Elektr sig‘imi

Yakkalangan o‘tkazgich zaryadlansa, o‘tkazgich sirti shakliga qarab, har xil sirt zaryadi zichligi s bilan taqsimlanadi. Shuning uchun ham o‘tkazgich har bir nuqtasidagi sirt zaryadining zichligi o‘tkazgichdagi umumiy zaryad q ga proportsionaldir, ya’ni:

Kondensatorlar elektr aylanishida keng qo’llaniladigan qurilma hisoblanadi. Ular elektr zaryad va energiyani saqlashda qo’llaniladi. Quyida ikki turdagi kondensatorga misollar berilagan

Kondensator ikkita teng va qarama qarshi zaryadlarga ega bo’lgan o’tkazgichdan iborat. Kondensatordagi o’tkazgichlar shaklidan qat’iy nazar platalar deb ataladi

Sig’im birligi kulon taqsim voltga ya’ni 1 farad ga teng

, (1)

bu yerda k – o‘tkazgich sirtidagi tekshirilayotgan nuqtaning funktsiyasi bo‘lib, o‘tkazgich sirtining shakli va o‘lchamiga bog‘liq.

Zaryadlangan o‘tkazgich ekvipotentsial sirtining j - potentsialini aniqlash uchun uning butun S sirti bo‘ylab zaryadini aniqlaymiz (6 - rasm).