11- Ámeliy jumis sabzavot eginleriniń dalada egiw sxemalari hám gektardagi ósimlikler sanin aniqlaw

Eginlerdi jaylastırıw (egis sxemaları).
Eginlerdi jaylastırıw yamasa egis sxemaları ósimliklerdiń biomorfologiyalıq qásiyetlerine, ósimliklerdiń qatar aralarına islew beriw usıllarına, topraqtıń kunarlılıǵına h’ám t.b. faktorlarǵa baylanıslı.
a) jalpılamay egiw usılı. Bul usıl kópshilik jaǵdayda parnik h’ám teplitsalarda qollanıladı (kók piyaz, kók sabzavotshiliq daqılları).
b) jalpılamay qatarlap egiw. Sabzavotshiliq burshaǵı, kók sabzavotshiliq eginleriniń tuqımları, dán, dán sabzavotshiliq seyalkaları járdeminde qatar araları 13-15yamasa 26-30 sm aralıqta jalpılamay egiledi.
V) lenta usılında egiw. Bul usılda piyaz, geshir, as láblebisi usaǵan sabzavotshiliq daqıllarınıń tuqımları egis agregatları járdeminde 2 yamasa 3 qatarlap lenta qılıp egiledi (lentalar aralıǵı 50-70 sm, lentadaǵı qatarlar aralıǵı 15-30 sm). Lentalarda tuqımlardı jalpılamay egiwgede boladı.
g) keń qatarlap egiw usılı. Bunda kapusta, kartoshka, pomidor, baklajan h’ám basqa da kúshli ósiwshi eginlerdiń tuqımları, nálleri qatar araları 60-70-90 sm, al qatardaǵı ósimlikler aralıǵı 20-90 sm keńlikte egiledi.
d) eki qatarlap uyalap egiw usılı. Bunda pomidor, qıyar, palız eginleriniń tuqımları keńligi 70-80 sm, terreńligi 40-45 sm bolǵan oń qarıqlar tartıladı h’ám qatar arası 1,5-4,0 m bolǵan pushtalar (gryad) payda etip egiledi.
Sabzavotshiliq eginleriniń tuqımları kvadratlı uyalı yamasa tuwrı tórt múyeshli uyalı usılında da egiliwi múmkin.
Suwǵarıw.
Sabzavotshiliq daqıllarınan suwǵarıp egiletuǵın regionlarda egislikte durıs suwǵarıw usılların qollanıw, suwǵarıw normaların h’ám múddetlerin anıqlaw daqıl ósiriw texnologiyasında tiykarǵı buwınlardan esaplanadı.
a) egislik maydanlarda normal ıǵallıqtı uslap turıw. (Zapasnıe). Bul jawın-shashım kem bolatuǵın rayonlarda daqıllardı egiwden aldın, topraqtıń ıǵallıǵın normal jaǵdayǵa jetkeriw maqsetinde suwǵarıladı (jer astı grund suwı jaqın jaylasqan orınlarda norması 1000-1500 m³/ga, jer astı suwları terreń jaylasqan orınlarda suwǵarıw norması 2000-2500 m³/ga).
b) súrimnen aldın suwǵarıw. Bul sabzavotshiliq daqılları jazǵı egis aldınan, topraqtı súriwden aldın ortasha h’ár bir gektar maydanǵa á000-áǵ00 m^q /ga normada az-azdan beriledi.
v) provkatsion suwǵarıw. Báh’ár h’ám jaz aylarında daqıllar egiletuǵın orınlarda jabayı ósimliklerdiń tuqımların kógertip alıw h’ám olardı sońǵılıǵında joq etiw maqsetinde egislikke az muǵdarda suw beriledi.
g) shayıp suwǵarıw. Bul usıl egislik maydanlarǵa topraqlarda shordı (duzdı) juwıw maqsetinde alıp barıladı. Bunda suwǵarıw norması topraqtıń shorlanıw dárejesine baylanıslı boladı. ol 1500-2000 m³/ga dan 6000-8000 m³/ga ǵa shekem boladı. Shayıp suwǵarıw gúz-qıs aylarında yamasa erte báh’árde alıp barılıwı múmkin.
d) egis aldı yamasa nál tigiwden aldınǵı suwǵarıw.
Egisten yamasa nál tigiwden aldın oń qarıqlarǵa 400-600 m³/ga normada suw jiberiledi.
e) qosımsha ıǵallandırılıp turıwshı (podvitovayushie) suwǵarıw. Daqıllar egilgennen yamasa náller otırǵızılǵannan soń, tuqımlardıń kógeriwin yamasa nállerdiń tolıq tutıp ketiwin támiyinlew maqsetinde 400-500 m³/ga normada az-azdan suwǵarılıp turıladı.
j) vegetatsiyalıq suwǵarıw. Ósimlik ósiw h’ám rawajlanıw, zúráát toplaw dáwiriniń baslarında alıp barıladı.
Sabzavotshiliq eginleri suwǵarıw jalpılamay, qarıqlar arqalı yamasa jamǵırlap júrgiziliwi múmkin.