11-мавзу: Ҳаёл тушунчаси ва моҳияти

Ҳаёл жараёнларининг физиологик асослари

1 2 3

Bog'liq
hayol tushunchasi va mohiyati

Хотиранинг физиологик асоси муваққат нерв боғланишларининг ўзаро бирикуви ҳамда фаоллашувидан иборат бўлса, хаёл жараёнида инсон онтогенезида юзага келтирилган боғланишлар тизими бузилиши оқибатида янги тизим ҳосил қилинади. Фавқулоддаги бундай ҳолат маълум эҳтиёж ёки бирорта тасодифий таассурот орқали мия пўстида кучли кўзғолиш ўчоғининг ҳосил бўлиши туфайли вужудга келиши мумкин.
Хаёл мия катта ярим шарлари пўстининг функцияси ҳисобланишига қарамасдан, унинг физиологик механизмлари миянинг бошқа қисмлари билан боғлиқ эканлиги тўғрисида фараз қилишга имкон туғдиради.

Инсон мияси фантазия образларига ҳамда организмнинг периферик қисмларига бошқарувчанлик таъсирини ўтказиб, уларнинг фаолиятини ўзгартириб туради.
Шахс асабийлашганида бирор нарса ҳақида қаттиқ ўйласа, албатта тана аъзоларида кўзга ташланадиган ўзгаришлар содир бўлиши мумкин. Юзага келган бундай аломатлар «стигмат»лар деб номланади (юнон stigma доғ ёки чандиқ деган маънони англатади).

Хаёлнинг ўзи фаолиятнинг ҳар хил турларида таркиб топади, уни амалга ошириш ва уюштириш учун алоҳида аҳамият касб этади.
Орзу хаёл шаклларидан бири ҳисобланиб, шахснинг ўзи учун энг ёқимли истиқбол образларини хаёлида (тасаввурида) яратишда гавдаланади. Орзу инсоннинг эҳтиёжлари, хоҳиш-истаклари, интилишлари билан бевосита боғлиқ бўлиб, уни келажакда фаолиятни амалга оширишга ундайди.

1. Ибрагимов Х.И., Йўлдошев У.А., Бобомирзаев Х. Педагогик психология. Узб. Фан. Мил. Жамияти нашриёти. Т.: 2009
2. Иванов П.И., М.Е. Зуфарова. Умумий психология. Узб. Фан. Мил. Жамияти нашриёти. Т.: 2008
3. Каримова В.М. , Акрамова Ф.А. Психология. Маърузалар матни. Т.: 200
4. Каримова В. Психология. А.Қодирий номидаги халқ мероси нашриёти. Т.: 2002.
5. Ғозиев Э. Умумий психология. М.Улуғбек номидаги ЎМУ. Т.: 2008

Download 127.5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:

1 2 3