11-Мавзу: Ижтимоий тармоқларнинг жамият билан фунционал алоқаси

11.2. Ижтимоий тармоқнинг ахборот майдонини эгаллаши

Интернет ХХИ асрнинг энг муҳим ижтимоий-маданий ҳодисаларидан бири бўлиб, унинг замонавий сивилизация ва замонамиз маданиятига сезиларли таъсир кўрсатган ноёб ижтимоий-маданий ҳодиса сифатида намоён бўлиши алоҳида таъкидланади.

Мобил алоқанинг кенг қўлланилиши шароитида Интернетнинг машҳурлиги ва гуллаб-яшнаши глобаллашув суръатларини тезлаштиришнинг асосий катализаторидир. Агар илгари маълумотлар маълум бир қийматга эга бўлса ва уни олиш ва узатиш учун маълум ҳаракатлар қилинган бўлса, энди у кўпинча муҳим ва зарарли бўлади. Мутахассислар орасида "маданий глобаллашув" тушунчаси пайдо бўлди, унинг асосий хусусияти турли мамлакатлар ўртасида бизнес ва истеъмол маданиятининг яқинлашиши ва халқаро алоқанинг ўсишидир. Глобаллашув жараёни иқтисодиётни либераллаштириш, жамиятни демократлаштириш, жамият ҳаётининг барча соҳаларини тижоратлаштириш, ҳар хил тўсиқларни, шу жумладан, ахборотни ҳам бартараф этиш билан бирга давом этмоқда.
Янги дунё мафкурасини ўзгартириш ва шакллантириш масаласида кучли восита - бу ахборот технологиялари эволюцияси билан унинг тарқалиши учун таъсирчан рағбатга эга бўлган ижтимоий тармоқлар тизими. Электрон ресурслардан фойдаланувчиларнинг аксарияти хавф гуруҳига аниқлик билан таснифланиши мумкин. Интернет маконининг глобаллашуви натижаларидан бири сифатида нафақат миллий анъана ва қадриятларнинг йўқолиши, балки уларнинг оммавий истеъмол маданияти муносабати билан алмаштирилиши ҳам қайд этилган. Шунингдек, мақолада Ўзбекистонда амалга оширилаётган чора-тадбирлар қаторида ёшларни мафкуравий тарбиялашга алоҳида эътибор қаратилаётгани, салбий таъсирлар ва мафкуравий хуружлардан холи хавфсиз ахборот маконини яратиш чора-тадбирлари санаб ўтилган.
Интернетнинг энг кўп қабул қилинган таърифи (инглизчадан - "интернет") ахборотни сақлаш, қайта ишлаш ва узатиш учун ўзаро боғланган тармоқларнинг бутун дунё бўйлаб тармоғидир. Интернет Wорлд Wиде Веб (WОРЛД WИДЕ ВЕБ) га асосланган - моҳияти, бир хил таниш қисқартма: www. Шундай қилиб, 1962 йилда олим Пол Барон тармоққа балиқ овлаш тармоғининг тузилишини беришни таклиф қилди. Бугунги кунда жаҳон ҳамжамиятидаги кенг кўламли ўзгаришлар ва минтақавий глобаллашув шароитида; Юқорида айтиб ўтилган "тармоқ" катта маълумотга эга бўлиб, унинг тармоғига жуда кўп фаол ва тасодифий фойдаланувчилар киради. 2020-йил бошида интернетдан 4,5 миллиарддан ортиқ киши фойдаланади, доимий аудитория эса 3,8 миллиарддан ошди³.
Агар илгари маълумотлар маълум бир қийматга эга бўлса ва уни олиш ва узатиш учун маълум, баъзан муҳим ҳаракатлар қилинган бўлса, энди маълумотлар кўпинча муҳим, ҳаётий ва ҳақиқий, ва ёлғон ва зарарли ("сохта" деб аталади) юкланади.
Бутунжаҳон Интернет тармоғи ўзининг ахборотга интилиши ва истеъмолчининг кенгайиши билан инсоният жамиятининг ҳам иқтисодий, ҳам маънавий глобаллашувининг асосий двигателидир.Ҳатто қадимги юнон мутафаккири Диоген "космополит" (дунё фуқароси) ёки "фуқаро" атамасига таъриф берган. космополия". Қадимги Рим империяси давридан бошлаб, унинг мулки Римнинг ўзи чегараларидан узоққа чўзилган, ҳудудлар ягона байроқ остида бирлаштирилди, божхона тўловлари ва солиқларнинг ягона тизими жорий этилди, унга бўйсунувчи ҳудудлар ўртасидаги чегаралар йўқ қилинди.