11-мавзу: Мулоҳаза. Хулоса чиқариш

Мулохазалар (хукм)

Таккосланадиган мулохазалар

Таккосланмайдиган мулохазалар

• Таққосланадиган мулоҳазалар
• – умумий белгиларга эга , мазмуни ва ҳажми жиҳатидан бир-бирига яқин турган мулоҳазалар.

• Таққосланмайдиган мулоҳазалар
• – бир-бири билан узвий алоқада бўлган, кўп ҳолларда моддий ёки идеал бўлишдан бошқа умумий белгига эга бўлмаган фикрларни акс эттирувчи мулоҳазалар.
•  

Хулоса чикариш

• Хулоса - бир ёки бир неча ҳукмлардан муқаррар равишда янги бошқа

бир ҳукм келтириб чиқаришдан иборат тафаккур шакли

• Хулоса чиқариш жараёни асослар, хулоса ва асослардан хулосага ўтишдан ташкил топади. Тўғри хулоса чиқариш учун, аввалам бор, асослар чин мулоҳазалар бўлиши, ўзаро мантиқан боғланиши керак.

ХУЛОСА

• Чинлик даражасига кўра:

Зарурий ва эхтимолий хулоса чикариш

• Асосларининг сонига кура:

Бевосита ва билвосита хулоса чикариш

• Фикрнинг харакат йуналишига кура:

Дедуктив, индуктив, аналогик хулоса чикариш

2.Хулоса чиқаришининг асосий турлари: а) дедуктив хулоса чиқариш б) индуктив хулоса чиқариш в) аналогик хулоса чиқариш

Дедуктив хулоса чикариш (умумийликдан жузъийликка қараб бориш)- микдорий асосларига кура

Бевосита хулоса чикариш

Билвосита хулоса чикариш

• Бир асосдан хулоса чикариш
• Хамма олийгох талабалари фалсафа фанини урганадилар.
• Баъзи фалсафани ургандиганлар олийгох талабаларидир.

• Икки ёки ундан ортик асослардан хулоса чикариш
• Хамма металлар иссиклик утказувчилардир.
• Ҳамма металлар электр
• ўтказувчандир
• Электр ўтказувчи металлар иссиқлик ўтказувчандир

ДЕДУКТИВ ХУЛОСА ЧИҚАРИШ

• Дедуктив хулоса чиқаришнинг муҳим хусусияти унда умумий билимдан жузъий билимга ўтишнинг мантиқан зарурий характерга эгалигидир.