11-Mavzu: Tizim interfeyslari va shinalarni tashkil etilish turlari

Eisa shina. I80386 va i486 kabi yangi mikroprotsessorlarning paydo bo'lishi 
bilan, bu mikroprotsessorli kompyuterlarning ish faoliyatini yaxshilashga to'sqinlik 
qiladigan to'siqlardan biri ISA tizimli shinasi ekanligi ayon bo'ldi. Gap shundaki, 
ushbu shinaning keyingi avlodning yuqori samarali tizimlarini yaratish 
imkoniyatlari amalda tugadi. Yangi tizim shinasi 32-bitli ma'lumotlarni uzatishni, 
shu jumladan DMA rejimida, yaxshilangan uzilishlar tizimini va DMA arbitrajini, 
tizimning avtomatik konfiguratsiyasi va kengaytma kartalarini imkon qadar katta 
hajmdagi manzilli xotira bilan ta'minlashi kerak edi. IBM uchun shunday 
shina Kompyuter- mos keluvchi kompyuterlar EISA (Kengaytirilgan sanoat 
standart arxitekturasi) ga aylandi. EISA shinasi bilan dastlab yangi arxitekturani 
qo'llashning aniq sohasiga, ya'ni yuqori tezlikdagi quyi tizimlar bilan jihozlangan 
kompyuterlarga e'tibor qaratildi. Tashqi xotira bufer kesh xotirali qattiq magnit 
disklarda. Bu kompyuterlar hanuzgacha asosan kuchli fayl serverlari yoki ish 
stantsiyalari sifatida ishlatiladi. 

---

EISA shinali anakartlardan foydalanadigan kompyuterlar ancha qimmat. 
Bundan tashqari, shina hali ham taxminan 8-10 MGts tezlikda ishlaydi va uzatish 
tezligi asosan ma'lumotlar shinasining kengligi oshishi hisobiga oshiriladi. 
Tizim shinasi protsessor va o'rtasidagi aloqani amalga oshirish uchun 
mo'ljallangan tashqi qurilmalar kompyuterda maxsus boshqaruv moslamalari- 
adapterlar yoki kontrollerlar yordamida. Ikkinchisi standart ulagichlar yordamida 
tizim shinasiga ulangan. Shinalar, odatda, funktsional maqsadiga ko'ra uch toifaga 
bo'linadi: manzili, ma'lumoti va boshqaruvi, ular chuqurlik jihatidan farq qiladi, 
ya'ni ular orqali o'tadigan ma'lumotlar miqdori bo'yicha. Amaldagi qurilma turi 
asosan kompyuter tezligiga bog'liq.