12- rasm Semg‘uron konni shtolnya bilan ochish sxemasi

Semg’uron ma’dan maydoni Shimol va Shimoli-Sharqdan Nushboshsoy vodisi, Janubdan, Go‘shsoy va G’arbdan, Ohangaron, daryosi bilan chegaralangan. Konning ochishda shu hududning geologik shart-sharoitlari, relyefi hisobga oligan. Semg‘uron koni ruda tanasi tog‘ tepalik ostida , yer yuzasiga yaqin yerda joylashgan. Bunday sharoitdagi konlarni shtolnya bilan ochish texnik-iqtisodiy tomondan tik va qiya stvol bilan ochishga qaraganda ko‘p jihatdan samaraliroq. Semg‘uron konni bu usulda ochish boshqa usullar bilan ochilgandagiga qaraganda qazib olingan foydali qazilma tannarxining nisbatan arzon bo‘lishiga imkon beradi. Semg‘uron konning ochish sexemasi (12- rasmda ko‘satilgan.)



3
2
1



12- rasm Semg‘uron konni shtolnya bilan ochish sxemasi
1 - yotqizilgan yon jinslardan o‘tkazilgan kapital shtolnya;
2 - ruda tushiriladigan lahim; 3 - qavatdagi rudadan o‘tilgan shtolnya;
Semg‘uron konnida 5 ta Shtolnya (90, 31, 34, 35, 92) o‘tilgan. Bu Shtolnyalar absalyut balantliklari turli xil bo‘lgan joylarda ochilgan bo‘lib,quyi eng pastki Shtolnya 90 ning absalyut balandligi-990 m eng yuqorisi Shtolnya 92 ning absalyut balandligi -1092m ga teng. Bu Shtolnyalar turli xil yo‘nalishda ochilgan bo‘lib, jumladan 90, 34, 35, va 92 Shtolnyalar Shimoli G’arb tomon ochilgan. Shtolnya 34 esa Janubiy Sharq tomon ochilgan.
Konda ochish ishlari 1978-yildan 1991-yilgacha davom etgan. Shtolnyalarning ko‘ndalang kesim yuzasi 7.8 m² ni tashril etadi. Buguni kunda konda o‘tilgan Shtolnyalarning uchtasidan foydalanilyapti. Qolgan Shtolnyalar esa sanoat zahirasi tugagan, Shuning uchun ulardan shomolatish, zahira chiqish lahimi sifatida foydaliniladi. Hozirgi kunda Shtolnya 90, Shtolnya 35, va Shtolnya 92 lar ishlamoqda.
Semg‘uran shaxtasidagi Shtolnyalar bir-biri bilan, kon lahimlari orqali bog‘langan. Bu esa konni shomoltish, rudani chiqarish va xavfsizlikni tamilashga xizmat qiladi. Bundan tashqari kon, Ko‘chbuloq shaxtasi bilan ham bog‘langan. Ko‘chbuloq shahtasida ifloslangan havoning bir qismi Semg‘ran shahtasi orqali chiqib ketadi.
Semg‘uron konnida joylashgan rudaning mustaxkamligi o‘rtacha Protodekonov shkalasi bo‘yicha f=12 ni tashkil etadi. Tog‘ jinslarining turg‘unligi juda turg‘un, bazi xollarda esa o‘rtacha turg‘un. Shuning uchun kon lahimlari bazi joylarda mustahkamlab, bazi joylarda esa mustahkamlagich qo‘yilmasdan o‘tilgan.
Semg‘uran konnida kapital lahimlarga metal mustahkamlagichlar, qolgan joylarga zayezd, vastayushe, va nimqavat shtreklarida, yog‘och mustahkamlagichlar o‘rnatilgan. metal mustahkamlagichlar shakilda arkasimon xolotda mustahkamlangan.