12. лекция. Илимий изертлеу хам оны баскышлары

12. лекция.Илимий изертлеу хам онын баскышлары

• т.и.к. Есназарова.

Лекциянын жобасы:

• Илимий изерлеу проблемасынын белгилениуи
• илимий изертлеудин алып барылыуы
• жумыстын сынаудан щтиуи
• илимий жумысты коргау тартби

Таяныш тусиниклер

• Илим, машкала,тема,максети,уазыйпалары, теориялы изертлеулер,эксперимент, методлар

Адебиятлар

• «Илмий-тадқиқот фаолиятини ташкил этишни такомиллаштириш тўғрисида» Ўзбекистон Республикаси Президенти Фармони, Тошкент, 2002 й. 20 феврал.
• Грязнов В.М. Методология научного творчества. М.: РУДН, 2000.
• Каримов А.З. Лекции по методологии научного исследования в сфере права. -Т.: Зиё, 2003, 176 с.
• Основы научных исследований: Учебное пособие / В.И.Крутов, И.М.Грушко и др. - М., 1989.
• Перегудов Л.В., Саидов М.Х., Аликулов Д.Е. Илмий ижод методологияси. – Тошкент, “Молия” нашриёти, 2002.
• Саифназаров И., Никитченко Г., Қосимов Б. Илмий ижод методологияси. – Тошкент, “Янги аср авлоди”, 2004, 200 б.
• http:// dialup.net.uz.
• http:// www.lib.msu.ru

Илимий изертлеу, каде ретинде, конкрет илимий проблеманы шешиуге багдарланган теманы аныклаудан басланады

• Илимий изертлеу, каде ретинде, конкрет илимий проблеманы шешиуге багдарланган теманы аныклаудан басланады

• Проблема-грекшеден келип шыккан соз биринши илим, анау яки мынау схемага сайкес, бурын уйренилгенлерди коллекциялау хам сонгысын системаластырыудан ибарат емес. Ол бизге еле белгисиз нарсеге пикирди жамлеуден хам оны уйрениуге урыныудан куралган. Мине сонлыктан барлык илим билмесликти билиуден, кандайда белгили бир нарсени билмеуден басланады

• Проблема, демек, бул жууабы табылыу керек сауал туринде берилген кыйыншылык. Проблемалар адетте фундаменталь (тек теориялык,) хам амелий болып болинеди. С. Э. Крапивенский проблемалардын, томендеги классификациясын келтиреди

• С.Камилов пикиринше илимий проблеманын баслы турлерине теориялы, амелий, улыума илимий бир болеги, илимий. комплексли хам глобаллык проблемалар киреди. Проблемасыз илим жок. Буны илим тек шешилмеген уазыйпалардан турады деп тусинбеу керек. Илим тийкары баринен бурын алле кашан шешилген проблемалардан куралган. Проблема-илимди излениуге умтылдырады, онысыз хеш кандай хакыйкый изертлеу жумыслары мумкин емес. Проблема-бул койылган теориялык хам амелий уазыйпаларды шешиу ушын бар билимнин жетерли емеслигин анлау, демек, оны кенейтиу зарурлигин анлатады

• Илимде ким проблемаларды дурыс койып бермесе, ол еле изертлеуши емес. Ол билимди озлестириуди проблемаларды кориуди койыуды хам шешиуди уйрениу керек. А. И. Гернин айтканындай « Университет уазыйпасы-сауалларды козгау сорауды уйретиу» проблема койыусыз максетке багдарланган илимий излениу мумкин емес.

• Конкрет проблеманы конкрет илимий маселени шешиуге багдарланган илимий изертлеудин темасы оргинал хам актуаль болыуы шарт, жумыстын оргиналлыгы дегенде бурын жазылгаи нарсе хаккында жазбау керек дегенди анлатпайды. Базы ески фактлерди жанадан анализлеу яки бар теориянын улкен болимин оз бетинше критикалау аркалы жана маглуматларды келтириу жумыс оригиналлыгы саналады

• Усыдан жуумак шыгарыу мумкин, изертлеу (магистирлик, кандидатлык, докторлык диссертатниянын) мазмуны келеси талапларга жууап бериу шарт.
• 1) Изертленип атырган маселени проблеманы дал белгилеу.
• 2) Дал логикалык аргумент.
• 3) Проблемага тийисли исенимли жуумаклар,
• 4) Ис дузилиси хам онын орынланыуы оз оригиналлыгы менен усы проблемага арналган баска жумыслардан ажралыуы керек,

• ) Илимий изертлеудин темасы жокары окыу орынларындагы илимий-изеретлеу жумысларынын тастыйыкланган перспективалы планларына мууапык тийисли кафедрада исленип атырган комплексли проблеманын, бир болеги болганы макул. Бул бир тарептен, илиммй изертлеу жумысларын жургизгенде итималлы такирарлауды сапластырыуга сондай-ак майда темалыктан сакланыуга имкан береди. Екинши тарептен улыума илимий проблема шешиу устинде ислеп атырган илимпазлар коллегиясы катнасыуында уакты-уакты талыклап турыу имканын береди

• Илимий анализ материаллык сыпатында изертлениуши проблема бойынша мийнетлерде жарияланган хар кыйлы авторлардын коз караслары, жамийеттин социал-экономикалык,сиясий, мадений руухый турмысынан алынган конкрет фактлер статистикалык материяллык х т б коланылыуы мумкин.

• Материялларды танлауда хам кайта ислеуде изеретлеуши илимий билиудин теориялык, импирикалык дарежелеринде колланылыушы эксперемент баклау, анализ,синтоз , индукция, дедукция, конкрет, абстракт, тарихий хам логикалык сыяклы философиялык жане конкрет илимий методларды басшылыкка алыуы шарт. Конкрет илимий. жане философиялык методлар талапларын созсиз орынлау-хакыйкый илимий изеритлеудин, зарур шарти объектив шынлыкка ерисиудин коп иллиги