12-мавзу. Бозорда даромадлар қандай тақсимланади

Бозор иқтисодиётида миллий даромад ишлаб чиқариш омиллари эгалари ўртасида

Бозор иқтисодиётида миллий даромад ишлаб чиқариш омиллари эгалари ўртасида

• иш ҳақи,
• фойда,
• рента ва
• фоиз тўлови

шаклларида тақсимланади.

Ишлаб чиқариш омиллари нархининг шаклланишига таъсир қилувчи омиллар

а) пулли даромадлар билан боғлиқ омиллар – фирмалар томонидан иқтисодий ресурсларни харид қилиш учун сарфланган харажатлар уй хўжаликлари учун даромад (меҳнат ҳақи, рента, фоиз, фойда) ҳисобланади;
б) харажатларни минималлаштириш – фирма харажатларининг таркибига ресурслардан фойдаланганлик учун тўловлар ҳам киради. Фойдани максималлаштириш учун фирмалар харажатларни минималлаштириш имконини берувчи ресурслар комбинациясидан фойдаланишга ҳаракат қилишади;
в) ресурсларни тақсимлаш – нарх маҳсулотлар бозоридаги каби товарларни истеъмолчилар ўртасида тақсимлашга хизмат қилганидек ресурсларнинг ҳам фирмалар ўртасида тақсимланишига хизмат қилади;
г) иқтисодий сиёсат чора-тадбирлари – ресурслар бозорида амалдаги иқтисодий сиёсат билан боғлиқ чора-тадбирлар таъсирини эътиборга олиш зарур.

Ресурсларга талабнинг ўзгариш кўрсаткичлари

Маҳсулотларга талабнинг ўзгариши;
Унумдорликнинг ўзгариши;
Бошқа (ўринбосар ва тўлдирувчи) ресурслар нархининг ўзгариши;

Ресурс миқдори, дона (1)	Жами маҳсулот, долл. (2)	Қўшимча (маржинал) маҳсулот, 1х2, долл.	Маҳсулот нархи, долл. (4)	Жами даромад, долл. (5) 2х4	Маржинал даромад, долл. (6)
0	0		2	0
1	7		2	14
2	13		2	26
3	18		2	36
4	22		2	44
5	25		2	50
6	27		2	54
7	28		2	56