12-мавзу. Корхона фаолиятини бошқариш асослари

Трансферт тўловлар –бу ўтказма тўловлар, давлат бюджети воситаларини қайта тақсимлаш шакилларидан бири.
Бу тўловлар:

• 
  хусусий тадбиркорларга субсидиялар бериш;
  
• 
  давлат қарзлари бўйича фоиз тўловлари;
  
• 
  ижтимоий эҳтиёжларга давлат томонидан тўланадиган пул маблағлари кўринишида бўлиши мумкин.
  

Ижтимоий эҳтиёжларга ажратиладиган трансферт тўловлар кам та`минланган аҳоли гуруҳларига, ногиронларга, қариялар ва бировнинг боқувидагит кишиларга ҳамда ишсизларга нафақа тўлаш кўринишида бўлади.
Социал-руҳий усулларнинг асосий мақсади жамоаларда соғлом ижтимоий-руҳий муҳитни яратишдир. Бу усул ижтимоий-ма`навий вазиятга та`сир этиш йўли билан кишиларнинг феъл-атвори, руҳиятини ҳисобга олиб уларнинг ижтимоий талабларини қондириш орқали бошқаришни билдиради. Социал-руҳий усуллар бу ишлаб чиқариш жамоаларини, улардаги “психологик вазиятни”, ҳар бир ходимнинг шахсий хусусиятларини ўрганишга асосланган усуллардир. Бошқариш усулларининг бу гуруҳи жамоанинг шакилланиш ва юксалиш жараёнига, кишиларнинг онгига, ма`навий манфаатларига жамият манфаатларини ҳисобга олган холда та`сир қилувчи воситалар мажмуидир.
Социал-руҳий методлардан самарали фойдаланиш учун бошқариш об`ектининг ҳолати тўғрисида кенг ахборотга эга бўлиш керак.
Социал тадқиқотлар хилма-хил ахборотлар олиш имконини беради:

• 
  жамоа а`золарининг меҳнатга ва раҳбарларга муносабати;
  
• 
  бошқариш усулларининг бир-бири билан ўзаро муносабати;
  
• 
  жамоанинг эҳтиёжлари ва қизиқишлари;
  
• 
  ходимлар шахсияти;
  
• 
  ходимлар қўнимсизлиги сабаблари;
  
• 
  ходимларнинг ишлаб чиқаришдаги фаоллиги;
  
• 
  жамоа а`золарининг ма`навий ва жисмоний равнақи;
  
• 
  эҳтиёжларнинг қондирилиш даражаси ваҳ.к.
  

2.Бошқарувнинг ахборот таъминоти
Ахборот тизими – ахборотни тўплаш, излаш, сақлаш, унга иш-лов бериш ҳамда ундан фойдаланиш имконини берадиган, ташки-лий жиҳатдан тартибга солинган жами ахборот ресурслари, ахборот технологиялари ва алоқа воситаларидир.
Ахборот жараёнларининг автоматлаштириш даражасига қараб ахборот тизимлари (АТ) қўлда созланадиган, автоматик ва автомат-лаштирилган каби турларга бўлинади.
Қўлда созланадиган ахборот тизимлари ахборотларни қайта ишлайдиган замонавий техник воситаларнинг йўқлиги ва барча амалларни инсон томонидан бажарилиши билан тавсифланади. Автоматик АТларида ахборотларни қайта ишлаш бўйича барча амаллар инсон иштирокисиз бажарилади. Автоматлаштирилган АТларида маълумотларга ишлов бериш жараёнида ҳам инсоннинг, ҳам техник воситанинг иштироки назарда тутилади. Бунда компьютерга асосий ўрин берилади.
Ривожланган мамлакатлар ҳукуматларида Интернетдан ва webтехнологиялардан фойдаланишга ўтиш давлат бошқарувида АКТ тизимининг учта алоҳида, бироқ бир-бирига алоқадор элементларини бирлаштиради.
Бу қандай элементлар? 1-элемент – ташкилий самарадорликни ошириш нуқтаи назаридан Интернетнинг бизнес ечими: яъни ҳукумат муассасаларига хусусий секторда майда ва йирик компаниялар фойдаланаётган ташкилий устунликларни бериш учун Интернет ва web-ечимлардан фойдаланиш – харажатларни камайтириш, маҳсулдорликни ошириш, сифатни яхшилаш. 2-элемент – ахборотни оммавий беришдан (publish) ва истеъмолчилар/фуқаролар билан ўзаро ҳамкорликнинг оддий шаклларидан (interact) тортиб мураккаброқ транзакцияларгача (transact) кўрсатилаётган хизматлар сифатини ошириш учун хизматларнинг истеъмолчиларига ва фуқароларга кўпроқ эътиборни қаратиш. 3-элемент – электрон демократия (e-Democracy) – онлайн маслаҳатлар (consultation), давлат қарорлари қабул қилинишида онлайн иштирок этишнинг бошқа шакллари (participation) ва электрон овоз бериш (voting) воситасида фуқароларнинг демократик жараёнларда ва давлатни бошқаришда иштирокини кенгайтириш учун давлат бошқарувида АКТнинг тармоқли ва бошқа корпоратив ресурсларидан фойдаланиш.
Бунда қуйидаги омиллар барча уч элементнинг муваффақиятли амалга оширилишининг асосий шарти ҳисобланди:
- ривожланиш истиқболларининг давлат томонидан умумий тарзда қаралиши;
- стратегиядан уни бажаришга ўтиш учун давлатда амалий ишлар режаси мавжудлиги;
- бошқарувнинг ресурслари ва имкониятларини тўғри тақсимлаш;
- кўламли қайта ўзгартиришларга эмас, балки тизимли қайта ўзгартиришларга қодирлик;
- фаолиятни кузатиб бориш ва натижаларни баҳолаш мумкинлиги.