12-nazariy Tashqi iqtisodiy bitimiga nisbatan qo'llanilayotgan huquqning belgilanishi bilan bitimning majburiy statuti (maqomi) o'rnatiladi
Download 141.95 Kb. Pdf ko'rish
|
Dils. xxh
|
26-nazariy savol
Agar farzandlikka olish natijasida farzandlikka olingan bolaning O'zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari hamda xalqaro shartnomalari bilan belgilangan huquqlari buziladigan bo'lsa, farzandlikka oluvchining qaysi davlat fuqarosi ekanligidan qat'iy nazar u bolani farzandlikka olishi mumkin emas, agar u bolani farzandlikka olgan bo'lsa, bu ish sud tartibida bekor qilinishi kerakligi xususidagi normaning mazmuni va ularning xalqaro huquqiy ahamiyatini misollar yordamida muhokama qiling.
Javob Agar farzandlikka olish natijasida bolaning O'zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari va xalqaro shartnomalar bilan belgilangan huquqlari buzilsa, farzandlikka oluvchi qaysi davlat fuqarosi bo'lishidan qat'i nazar, farzandlikka olishni amalga oshirish mumkin emas, agar farzandlikka olingan bo'lsa, u sud tartibida bekor qilinishi kerak 3 . Ushbu normaning mazmuni shundaki, O‘zbekiston Respublikasi qonunchiligida O‘zbekiston fuqarolari tomonidan ham, chet el fuqarolari tomonidan ham O‘zbekiston Respublikasi fuqarosi bo‘lgan bolani farzandlikka olish masalalari bir xil tartibga solinishini belgilagan bo‘lib, bunda chet el fuqarolari tomonidan O‘zbekiston Respublikasi fuqarosi bo‘lgan bolani farzandlikka olishda alohida shartlar yoki tartib belgilanmagan. Ammo bolani farzandlikka olishga faqat voyaga yetmagan bolalarga nisbatan va faqat ularning manfaatlarini ko‘zlab yo‘l qo‘yiladi. Bundan kelib chiqadiki, farzandlikka berilayotgan shaxsning huquqlari va manfaatlari birinchi o‘rinda turadi. Farzandlikka olish natijasida farzandlikka olingan bolaning O'zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari hamda xalqaro shartnomalari bilan belgilangan huquqlari buziladigan bo'lsa, masalan, Oila kodeksining 152-moddasida ko‘rsatilgan mustasno holatdagi shaxslardan biri bolani hujjatlarni qalbakilashtirib farzandlikka olgan bo‘lsa, bu sud tartibida bekor qilinadi.
3 Vazirlar Mahkamasining 1999 yil 12 apreldagi 171-son qaroriga 3-ILOVA Voyaga yetmagan bolalarni farzandlikka va bolalarni oilaga tarbiyaga olish (patronat) to'g'risida NIZOM BIRINCHI BO'LIM VOYAGA YETMAGAN BOLALARNI FARZANDLIKKA OLISH. 29-band 4
Yana bir misol, bolani farzandlikka olish jarayonida O‘zbekiston Respublikasi BMT Bosh Assambleyasi tomonidan 1989-yil 20-noyabrda qabul qilingan va Oʻzbekiston Respublikasi 1992-yil 9-dekabrda qoʻshilgan Bola huquqlari to‘g‘risidagi konvensiya da belgilangan bola huquqlari qo‘pol ravishda buzilishi farzandlikka olishning bekor bo‘lishiga sabab bo‘lishi mumkin. Shuningdek, Vazirlar Mahkamasining 1999-yil 12-apreldagi 171-son qaroriga 3-ILOVA Voyaga yetmagan bolalarni farzandlikka va bolalarni oilaga tarbiyaga olish (patronat) to‘g‘risida NIZOMning 22, 23-bandlariga asosan bolani farzandlikka olish jarayoni to‘xtatilishi yoki sud tartibida bekor qilinishi mumkin. Farzandlikka olish quyidagi hollarda haqiqiy emas deb topiladi, agar: farzandlikka olish qalbaki hujjatlar asosida rasmiylashtirilgan bo‘lsa; farzandlikka olish soxta bo‘lsa; voyaga yetgan shaxs farzandlikka olingan bo‘lsa; farzandlikka oluvchi shaxs farzandlikka olish huquqiga ega bo‘lmagan bo‘lsa, ya’ni ota-onalik huquqidan mahrum qilingan yoki ota-onalik huquqi cheklanganlar, qonun bilan belgilangan tartibda muomalaga layoqatsiz yoki muomala layoqati cheklangan deb topilganlar, ruhiy yoki narkologik muassasalarda ro‘yxatda turuvchilar, qasddan sodir qilgan jinoyatlari uchun ilgari hukm qilinganlar, shuningdek, sobiq farzandlikka oluvchilar mazkur Nizomning 22-bandida ko‘rsatib o‘tilgan asoslar bo‘yicha farzandlikka olishi bekor qilingan bo‘lsa 4 .
4 Vazirlar Mahkamasining 1999-yil 12-apreldagi 171-son qaroriga 3-ILOVA Voyaga yetmagan bolalarni farzandlikka va bolalarni oilaga tarbiyaga olish (patronat) to‘g‘risida NIZOM. 22-band. |
