13-ma’ruza: Avtomatik sistemalarni ishlash vaqtida ishonchlilngini ta’minlash

II. Elektrolitik jarayonlar. 

 

Doimiy  tokda  zanjirida  ishlaydigan  qarshiliklarda  aktiv  qarshilik  kattaligi: 

o‘zgarishi, ko‘proq sodir bo‘ladi. Bu keramik sterjenda elektrolitikjarayonni sodir 

bo‘lishi va o‘tkazuvchiqatlam  shoxchalarining  chetlari  buzilishi  oqibatida  yuzaga 

keladi.  Elektrolitik  jarayon  yuqori  namlik  va  haroratda  kuchayadi.  Namlik  va 

haroratni  pasayish  buzilishlarni  kamaytiradi.  Impuls  yuklanishini  qirqma 

qarshiliklarda ham aktiv qarshilik kattaligi o‘zgarshi mumkin. 

 

 

13.2–rasm. Xajmli qarshiliklarni buzilish 

intensivligini bog‘liqlik grafigi

 

---

Buni  tok  o‘tkazuvchi  qatlam  shoxchalariga  potensialni  teng  taqsimlanishi 

orqali  tushuntirish  mumkin,  impulsli  toklarni  qarshilik  orqali  oqib  o‘tishida 

maksimal  quyuq  joylashgan  qismlarida  qizish  sodir  bo‘ladi,  u  o‘z  navbatida 

o‘tkazuvchi  qatlamda  issiqlik  oqibatida  buzilishni  keltirib  chiqaradi,  bu  holatda 

qarshilikdagi tarqalish kuchlanishini kamaytirish ishonchliligini oshiradi. 

Ko‘p  qarshiliklar  ishn  bo‘lash  davrida  vameyoriy  ishlash  davrida  bir  xil 

ishonchlilikka ega bo‘ladi. 

Sxemalarda  qarshiliklarni  buzilishi  boshqa  elementlar  buzilishiga  olib 

keladi. Misol uchun: 

elektrovakuum va yarim o‘tkazgichli asboblarda sig‘imlarni teshilish holati. 

Bu  holatlar  qarshiliklarni  loyixalashtirishda,  tayyorlashda  va  sinashda 

alohida e’tibor talab etadi.