13-ma’ruza: Avtomatik sistemalarni ishlash vaqtida ishonchlilngini ta’minlash

 

5.Elektron 

texnika 

elementlari 

ishonchliligi. 

Kondensatorlar 

ishonchliligi. 

 

 

  

 

I.Kondensatorlar elektr yuklamasi. 

 

 

II.Ishchi kuchlanishni oshirish. 

  

 

I. Kondensatorlar elektr yuklamasi. 

 

Sig‘imlardagi  ko‘proq  uchraydigan  buzilishlar  turlari  bu  dielektrikni 

teshilishi va qatlamlar orasidagi ximoya qobig‘ini buzilishi (og‘zaki razryad). 

Bunday  buzilshlar  80%  ni  takil  etib,  dielektrikda  kuchsiz  yerlari  borligi  va 

ishlab chiqarishda yo‘l qo‘yilgan texnologik nuqsonlar oqibatida kelib chiqadi. 

Sig‘imlar  ko‘proq  chiqishlarning  uzilishi  va  yana  15%  sig‘imning  ruxsat 

etilgan hajmga nisbatan kamayib ketish oqibatida sodir bo‘ladi [9]. 

Bu  ko‘proq  elektrolitik  sig‘imlarda  kuzatiladi.  Ximoya  qatlami  qarshiligi 

kamayishi  oqibatida  5%  sig‘imlar  ishdan  chiqadi.  Sig‘imlarning  buzilishlari  soni 

uning  sxemadagi  foydalanish  maqsadiga  ham  bog‘liq  bo‘ladi.  Xavli  buzilishlar 

ko‘proq  bo‘luvchi  va  blokirovka  sig‘imlarida  kuzatiladi.  Kamroq  buzilishlar 

konturli va jamlovchilarida kuzatiladi. 

Bu  ularni  xar  xil  rejimda  ishlashi 

bilan tushuntiriladi. 

Sig‘imlar  ishonchliligiga  harorat, 

namlik  va  iste’mol  manbai  chastotasi 

sezilarli  ta’sir  ko‘rsatadi  (6-rasm).  Yuqori 

elektr va issiqlik yuklanishida ega bo‘lgan 

sig‘imlarda  buzilishlar  kamroq  sodir 

bo‘ladi. 

Doimiy 

xajmga 

ega 

bo‘lgan 

sig‘imlar  elektr  yuklanishi,  namligi  U

ном

 

 

13.3-rasm. Keramik kondensatorlar tashqi haroratga 

bog‘liq xolda har xil yuklanish  koeffitsentida 

bo‘lishlar intensivligi grafigi

 

---

kuchlanishni  ishlash  kuchlanishi  UU  nisbatiga  teng  yuklanish  koeffitsenti  Kyu 

bilan tavsiflanadi. 

К

ю

=U

u

/U

ном 

 

Formuladan  ko‘rinib  turibdiki,  Kyu  ni  oshish  ishchi  kuchlanishni  Uu 

oshishiga olib kladi, bu esa har doim ximoya qatlamini pasaytiradi va dielektrikni 

teshilishiga sabab bo‘ladi Misol uchun, elektr sig‘imlarni ishchi kuchlanishni 30% 

ga  nominal  kuchlanishdan  oshishi  sig‘imni  tegishligini  keltirib  chiqaradi  (13.4-

rasm).