13-Маъруза. Модда миқдори ва сарфини ўлчаш. Режа


Суюқлик ва газлар миқдорини ўлчаш


Download 117.67 Kb.
bet2/3
Sana26.01.2023
Hajmi117.67 Kb.
#1124128
1   2   3
Bog'liq
13-maruza

Суюқлик ва газлар миқдорини ўлчаш.
Суюқлик ва газлар миқдорини ўлчашга мўлжалланган счётчиклар ўзларининг ишлаш принципига кўра ҳажм, тезлик ва вазн счётчикларига бўлинади. Кўпроқ ҳажм ва тезлик счётчиклари ишлатилади. Газ миқдорини ўлчашда ҳажм счётчикларидан фойдаланилади.
Вақт оралиғи t1-t2 даги оқим, масса, ва энергия йиғиндисини кўрсатувчи ўлчаш асбоби счётчик деб аталади. Счётчиклар ўз функциясини қуйидаги формулага мувофиқ бажаради.
Q=f gdt (13.1)

бу ерда Q-вақт оралиғида сарфланадиган модда миқдори;


g-вақт бирлиги ичида модда ёки энергия сарфи.
Ҳажм счётчикларининг ишлаш принципи суюқлик ёки газ оқими муайян миқдорга порция (доза)ларга бўлиниб сарфланиши ва бу порциялар сонини ҳисоблаш йўли билан сарфланаётган модда миқдорини аниқлашга асосланган.
Сарфланаётган порциялар сони йиғиндиси ҳисоблаш механизми ёрдамида аниқланади. Ҳажм счётчиклари асосан тоза, механик аралашмаларсиз бўлган суюқлик ва газлар миқдорини ўлчашга мўлжалланган. Уларнинг асосий афзалликлари ўлчаш хатолигининг кичиклиги ва ўлчаш диапазонининг катталигидир.
Тузилишига кўра ҳажм счётчиклари овалсимон шестернали, ротацион, поршенли, диафрагмали, барабанли, шарикли ва бошқа хил турларга бўлинади.


Овалсимон шестернали счётчик.
Суюқликлар миқдорини ўлчаш учун овалсимон шестернали счетчиклардан фойдаланилади. 13.1расмда овалсимон шестернали счетчикнинг принципиал схемаси курсатилган. Шу куринишда Р1-Р2 босимлар фарқи таъсири остида ўнгдаги шестерия соат стрелкаси бўйича айланиб, чапдаги шестерияни соат стрелкасига тескари йўналишда айлантиради. Тўлиқ айланиш натижасида штрихланган қисм икки марта тўлади ва икки марта бўшайди. Битта шестерияга тезлик ўлчайдиган ўзгартиргич улаб ҳисоблагич орқали вақт оралиғида ўтган суюқлик ҳажмини топиш мумкин. Бундай счётчиклар температураси-40дан+120Сгача босим 64ктк/см^2гача ва ички диаметри 100 мм гача бўлган қувурларда оқиб ўтаетган ўта ёпишқоқ бўлмаган суюқликлар учун мўлжалланган. Асосий ҳатолиги 0,5% дан ортмайди.




Download 117.67 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling