13– mavzu. Ra’nokabilar sinfchasining keng tarqalgan oilalari, asosiy vakillari, tuzilishi va ahamiyati Reja
Download 291.48 Kb. Pdf ko'rish
|
13-maruza
|
Jiydaguldoshlar (Elaeagnales) oilasi. Buta qisman daraxt hayot shaklidagi о‘simliklar.
Tanasi panjasimmon kipiklar yoki yulduzsimon tuklar bilan kalin koplangan. Barglari oddiy, yon bargsiz, ketma-ket yoki qarama-qarshi joylashgan. Guli monopodial shoxlangan tup gullar (ratsemoz) da joylashgan, kush jinsli, aktinomorf 4 a’zoli. Changchilari kosacha barglari bilan tutash. Urug‘chisi bitta meva bargidan shakllangan, tugunchasi ustki. Gul formulasi: P ( ) 4
4 G 1 . Mevasi danakli, danagi ust tomondan shirali yoki kuruk et bilan koplangan. Mevasi oziq-ovqat sifatida iste’mol qilinadi. Tarkibida 0,3 % vitamin, oshlovchi moddalar, shakar, kraxmal va oksil bor. Jiydalar ixota daraxtlari sifatida foydalaniladi. Bol beruvchi о‘simlik. Jiydaning kumush rangli ekma nok jiyda - Elaeagnus Orientalis va E. angustifolia yovvoyi jiyda deb yuritiladigan turi O‘zbekistonda keng tarqalgan bо‘lib, uchraydi. Xar ikkala tur bir- biridan barg va mevaning shakli va tuzilishi bilan fark kiladi. Hippophae - chirqanoqlar turkumi. Tikanli daraxt, barglari uzun tortgan, lansetsimon, gullari barg kultigida, ayrim (aloxida) jinsli, boshoksimon gul tuplamlarida novda kultigida joylashgan. Gul formulasi: P 2 A
G 0 , P (2) A 0 G 1 . Mevasi sarik rangli shirali danak. Muhim oziq-ovqat dorivor va yog beradigan о‘simlik. Mevasi ovkat sifatida, poyasi muhim yogoch sifatida, bargi oshlovchi moddalar oldishda, novdalari sarik va qoramtir kungir rangli buyok olishda ishlatiladi. Download 291.48 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|