13-seminar Terrorshiliq háreketlrden xaliqti qorǵaw Jumistiń maqseti

13-seminar
Terrorshiliq háreketlrden xaliqti qorǵaw


Jumistiń maqseti: Terrorshiliq háreketlrden xaliqti qorǵaw haqqında kónlikpeler payda etiw


1.Terrorshiliq háreketlrden xaliqti qorǵaw.
Xaliqaraliq terrorizim tiykarınan tınıshlıqqa ziyan jetkiziw, qurallı toqnasiwlardi payda etiw quralı bolıp xızmet etedi. Onıń derlik hámme waqıt basqa aymaqta tayarlaniwi hám ámelge asırılıwı, shet el dereklerden aqsha menen támiyinleniwi terrorizim jınayatınıń ayriqsha tárepin quraydı. Mısalı, mámleketimizde buzıwǵa qaratılǵanlıq háreketlerin ámelge asırıp atırǵan terrorshilardiń basshısınan biri bolǵan Toxir Yuldoshev xalıq aralıq terrorist Usama Benladen hám Ámir xattob menen óz-ara jınayatlı til niriktirip, Ózbekstan Respublikasınıń konstitusiyaliq sistemasına qarsı jixod járiyaladı . Sol múnásebet menen, xalıq aralıq múnásebetlerdi quramalastırıw, urıs shıǵarıw ushın hár qiyli gápler hám Ózbekstan respublikasındaǵı jaǵdaydı jamanlastiriw maqsetinde Afganistannıń ayirim aymaqlarında Ózbekstannan qashqan jınayatshilar menen áskeriy awqamlar duzdi.
Terrorizim xalıq aralıq huqıqtıń mámleketlik suverenitetti húrmet qılıw, mámlekettiń ishki jumıslarına aralasiw, insan huqıqların húrmet qılıw sıyaqlı aossiy principlerine qarsı háreketler bolıp tabıladı. Usı principlerge tiykarınan, onıń barlıq formalari tikkeley qadaǵan etiliwi kerek. Ózbekstan Respublikası mámleketlikler hám olardıń wákilleri júrgizeip atırǵan diplomatik iskerlikti, transport baylanısların, xalıq aralıq baylanıslar hám óz-ara kelisiwler procesin buzatuǵın hár qanday terrorshiliq háreketlerine júdá qáwipli jınayat dep qaraǵan hám mudami qarsı bolǵan.
Ámeliyattıń kórsetiwinshe, xalıq aralıq terrorizim menen bir qatarda mámleket ishindegi terrorizimnińde nir-neshe túrleri ámelde bolıp, olardıń kriminologik kóz qarastan, ol júz beretuǵın socialliq ómir tarawın inabatqa alǵan halda hám kózlenip atirǵan maqsetlerinen kelip shıǵıp, siyasiy mámleketke tán, nápsiqaw, etno-milliy, jınayatlı, diniy, funksional hám bir qansha basqa túrlerdi aytip ótiw maqsetke muwapıq.
Biz terrorizimniń usı túrlerin bólek-bólek xarakteristikalawǵa toqtalamiz, biraq olardıń hár birinde qorqıtıw belgisi bar ekenligin atap ótiw kerek. Áyne usi sebepli usı klassifikaciyalardı terrorshiliq qásiyetlerine iye ayıpkerlerdiń kriminologik gruppaları retinde tariyplew múmkin, óz xızmet yamasa puqaralıq minnetin orınlawı múnásebeti menen shaxsı yamasa onıń jaqın aǵayınların óltiriw , adam urlaw; genosid; milliy, irqiy yamasa diniy kek saqlaw ;
Ózbekstan Respublikası Prezidentine tajavuz qılıw ; qopariwshiliq; hákimyat wákili yamasa puqaralıq minnetin atqarap atırǵan shaxsqa qarsılıq kórsetiw; azatliqtan maxrum qılıw jazasin jırlaw mákemeleriniń jumısın izden shıǵarıwshı háreketler; tergew etiwge yamasa sud jumısların sheshiwge aralasıw ; jınayatlı awqam shólkemlestiriw; ommaviy tártipsizlikler; diniy, ekstremistik, separatistik, hár qıylı isenimlerge inanıwshı shaxslıq yamasa basqa ruxdagi shólkemlerdi dúziw, olarǵa basshılıq qılıw, olarda qatnasıw, shaxstı girew retinde tutqinliqqa alıw, temir joldıń háreketlenetuǵın quramın, hawa, teńiz yamasa dárya kemasini iyelep alıw.
Terrorizim xalıq aralıq qáwipsizlikti, mámleketlerdiń suverenitetti hám bekkemligin, hákimyat hám mámleket shólkemleriniń tinish islewin támiyinleytuǵın sociallıq múnásebetlerge tajovus etetuǵın kóp ob́ektli jınayat bolıp tabıladı.
Usınıń menen birge, mámleket, xalıq aralıq shólkem, fizikalıq yamasa yuridikalıq shaxstı terroristlardiń shárti bolǵan qandayda bir háreket júz beriwden ózin tiyiwǵa májbúr etiwshi qural retinde adam óltiriw, zorlawshiliq sıyaqlı háreketlerden paydalanıwdı inabatqa alatuǵın bolsaq, terrorizimniń qosımsha tikkeley ob́ektin puqaralardıń turmısı hám salamatlıǵı, olardıń múlki shólkemlestiriwi múmkin.
Terrorizim, ob́ektiv tárepinen, mámleket, xalıq aralıq shólkem, fizikalıq yamasa yuridikalıq shaxstı qandayda háreket júz beriwge yamasa qandayda háreket júz beriwden ózin tiyiwǵa májbúrlewge, yaǵnıy arnawlı bir mámleket strukturaları yamasa arnawlı bir lawazımlı shaxslarǵa yamasa sanı belgisiz kóplegen puqaralarǵa, qala yamasa basqarıw aymaqlıq birlikler xalqına nızamda belgilengen arnawlı bir maqsetlerge erisiw ushın qorqitip tásir kórsetiwge qaratılǵan aktiv háreketler menen xarakterlenedi.
Terrorizim háreketlerinde a) óltiriw menen qorqıtıw ; b) zorliq penen qorqıtıw; v) mulkti iyelep alıw yamasa ustap qalıw menen qorqıtıw ; g) shaxstı girew retinde iyelep alıw yamasa ustap qalıw menen qorqıtıw ; d) shet el mámleketlikler yamasa xalıq aralıq shólkemlerdiń xalıq aralıq qorǵawdan paydalanıp atırǵan wákilxanalarındaǵı xızmet bólmelerdi yamasa olarǵa tiyisli turar jay bólmelerine bastırıp kiriwden qorqıtıw yamasa májbúrlew quralı retinde paydalanıladı.
Terrorizim mámleket, xalıq aralıq shólkem, fizikalıq yamasa yuridikalıq shaxstı qandayda háreketti etiwge yamasa etpeslikke májbúrlewge qaratılǵan real háreketler ámelge asırılǵan payittan baslap pıtken dep esaplanıwı kerek. Bunda júz bergen aqıbetler hám de terrorshiliq talap qılınıp atırǵan háreketler ámelde júz bergen yamasa júz bermegenliginiń áhmiyeti joq.