14-Amaliy mashg’ulot Mavzu: Donli ekinlar aprobasiyasini o’tkazish Darsning maqsadi

Nav tozaligi – umumiy hosil beradigan poyalar soniga nisbatan asosiy ekinning sog’lom poyalari sonining foizlardagi ifodalanishidir.
Ekinlarning nav tozaligi sifatlari kategoriyalar bilan ta’riflanadi. Masalan, bug’doy, arpa, suli, tarik, goroxda 1 kategoriyaga 95 % nav tozalikka ega, 2 kategoriyaga 98 %, 3 kategoriyaga 95 % dan yuqori nav tozaligiga ega urug’lik paykallar kiritiladi.
Xo’jaliklarda paykallar navdor deb topilsa g’alla, dukkali don ekinlarida aprobasiya akti, qishloq xo’jalik hisobi, № 193 shakl, urug’lik paykallarda – aprobasiya akti, № 195 shakl, ilmiy tadqiqot institutlarida aprobasiya akti, № 197 shakl to’ldirilad
1- jadval
Donli ekinlarda aprobasiya o’tkazish va bog’lamlarni olish tartibi.

Ekin turi	Aprobasiya o’tkazish davri	Aprobasiya bog’lamlari olinadigan maydonini miqdori, ga.	O’simlik olinngadigan joylarini soni	Umumiy maydondan olinadigan poyalarning soni, dona	Masofa izolayasiyasi, m
Bug’doy, arpa, suli	Mum pishish fazasining boshlanishi	450	150	1500	-
Tritikale	Mum pishish fazasi	450	150	1500	150
Javdar	Sut pishish fazasini boshlanishi	450	100	500	200
Jo’xori	Pishish fazasini boshlanishi	50	25	250	300
Tarik	Ro’vakning tepa qismida gul qobiqchalarini aniq rangga kirganda	350	150	1500	-
Makkajo’xori navlari duragaylari	Pishish fazasining boshlanishi	50	25	250	200
Duragaylash maydonlari	So’talarning gullash fazasining boshlanishi	50	20	200	-
Uz o’zidan changlagan liniyalar, duragaylar, ota - ona formalari	Pishish fazasining boshlanishi	50	25	250	300

Quyidagi xollarda ekin navlari urug’lik uchun yaroqsiz deb hisoblanadi.

1. 
   Nav tozaligi 1 kategoriya 99,8%, 2 - kategoriya, 98 % dan 3 kategoriya 95 % dan kam bo’lsa;
   
2. 
   Ajratish qiyin bo’lgan madaniy o’simliklarning miqdori 5 % dan ortiq bo’lsa;
   
3. 
   Ajratish qiyin bo’lgan begona o’tlarning miqdori 3 % dan ortiq bo’lsa;
   
4. 
   Bug’doy va arpa ekinlari chang qorakuya bilan 2 % dan, yoki qattiq qorakuya bilan 5 % dan ortiq, suli qorakuyaning hamma xillari bilan 5 % dan ortiq zararlangan bo’lsa.
   
5. 
   Chetdan changlanuvchi ekinlarda izolyasiya masofasiga rioya qilinmagan xollarda kategoriyasiz deyilib, yaroqsizlik akti tuziladi. № 200 forma to’ldiriladi.
   

Muxokama uchun savollar.

1. 
   Aprobasiya o’tkazishdan maqsad nima?
   
2. 
   Donli ekinlarda aprobasiya o’tkazish tartibini ayting.
   
3. 
   Aprobasiya bog’lamining tahlilida nimalar hisobga olinadi?
   
4. 
   Nav tozaligi deganda nimani tushunasiz?
   
5. 
   Nav tozaligini aniqlanashda qanday ko’rsatkichlar zarur?
   
6. 
   Ekinlarning nav tozaligi sifatlari qaysi daraja bilan ta’riflanadi?
   
7. 
   Qanday xollarda navlar urug’lik uchun yaroqsiz deb topiladi?
   
8. 
   Aprobasiya natijasida qanday xujjatlar to’ldiriladi?