14-лаборатория. Иссиқлик изолацияси ва акустик

14-ЛАБОРАТОРИЯ. ИССИҚЛИК ИЗОЛАЦИЯСИ ВА АКУСТИК

МАТЕРИАЛЛАР ЗИЧЛИГИНИ ВА СИҚИЛИШГА БЎЛГАН МСТАҲКАМЛИГИНИ АНИҚЛАШ

1-ИШ. МИНЕРАЛ ПАХТАНИНГ ЎРТАЧА ЗИЧЛИГИНИ

АНИҚЛАШ


Умумий тушунчалар. Ўртача зичлик материал массасини унинг ҳажмига бўлган нисбатидир.
Асбоб ва ускуналар. Тарози, штангенциркуль ѐки линейка, қуритиш жавони.

Электрон тарози. Штангенциркуль.

Қуритиш жавони.


Ишлаш тартиби. Тўғри геометрик шаклли 3 намуна тайѐрланади. Намуналар ўлчамлари штангенциркуль ѐрдамида ўлчаниб, ҳажми ҳисобланади, сўнгра намуна техник торозида тортилади. Куб ѐки шунга ўхшаш шаклдаги намунанинг ҳар уч жойидан эни ва баландлиги бўйича ўлчанади (а₁, а₂, а₃, в₁, в₂, в₃, h₁, h₂, h₃) ва ҳар ѐқнинг ўртача арифметик қиймати қабул қилинади. Ҳар бир минаралпахтанинг массаси торозида тортилади ва қийматлар ѐзиб олинади. Массаси 500 г дан енгил намуналар 0,01 г гача аниқликда, массаси 500 г ва ундан оғирроқ намуналар эса 1,0 г гача аниқликда тортилиши керак. Намунанинг ҳажми ва массаси маълум бўлгач, берилган формула ѐрдамида унинг ўртача зичлиги ҳисоблаб топилади.

№	Ўлчамлари, см			Минерал пахтанинг ҳажми, см^3	Минерал пахтанинг массаси, г	Минерал пахтанинг ўртача зичлиги, г/см^3
	узунлиги	эни	баландлиги
1
2
3

Ўртача зичликнинг ўртача қиймати - ……кг/м³

Ҳисоблаш формуласи: ^{V  a ўр
b}ўр
^hўр ^,
  ^m
0 _v

2-ИШ. МИНЕРАЛПАХТАНИНГ СИҚИЛИШДАГИ МУСТАҲКАМЛИК ЧЕГАРАСИНИ АНИҚЛАШ

Умумий тушунча. Материалнинг сиқилишдаги мустаҳкамлик чегараси деганда, шу материалдан тайѐрланган намунанинг емирилишига сабаб бўладиган кучга мос бўлган зўриқиш тушунилади.
Асбоб ва ускуналар. Чизғич, гидравлик пресс.

Гидравлик пресс. Штангенциркуль.

Ишлаш тартиби. Тайѐрланган намуналарнинг сиқилишдаги мустаҳкамлик чегарасини аниқлаш чоғида намунани гидравлик пресснинг пастки таянчига шундай ўрнатиш керакки, унинг геометрик маркази таянч маркази тўғрисида жойлашсин. Шундан кейин пресснинг юқориги таянчи намуна устига тушириб қўйилади ва пресс насоси ишга туширилиб, намунанинг дастлабки қалинлиги 10% камайгунча сиқилади. Пресснинг назорат мили сиқувчи кучни кўрсатиб туради.

№	Ўлчамлари, см		Намуна юзаси,см^2	Бузувчи куч, кгс	Сиқилишга мустахкамлик чегараси, кгс/см^2 (МПа)
	узунлиги	эни
1
2

2 та намунанинг ўртача қиймати .......

Ҳисоблаш формуласи:
R  ^P
с _S