14-mavzu; Detallarning sifati va tuzilishini nazorat qilish usullari. Metallar uchun davlat, tarmoq va boshqa standartlar. Reja

Standart kategoriyalari va turlari.
Standartlar sferasi ҳarakatiga bog’liq ҳolda ular quyidagi kategoriyalarga bo’linadi:

1. 
   Gosudarstvennqe standartq – GOST (davlatstandarti).
   
2. 
   Otraslevqe standarti – OST (tarmoqlar standarti).
   
3. 
   Respublikanskiya standartq soyuznqx respublik – RST (ittifoq respublikalari, respublika standarti).
   
4. 
   Standartq predpriyatiy (obhedineniy) – STP (birlashmavakorxonalarstandarti).
   
5. 
   I drugie novqe standarti (vaboshqa yangi standartlar).
   

Xalq xo’jaligining ҳar qanday ko’pchilik tarmoqlaridagi ҳamma ishlab chiqarish zavod va korxonalarida davlat standartlarini (GOST larni) qabul qilinishi majburdir. Masalan, yirik mashinasozlik, avtomabilsozlik, qishloq xo’jalik va boshqa zavod korxonalarida massaviy seriyalab ishlab chiqariladigan ҳar turli va markali detallar albatta GOST larga mos ravishda qattiq nazorat tekshiruvidan o’tadi. Zavod va korxonalarda OTK-texnik nazorat bo’limi xodimlari tomonidan qathiy nazorat qilinadigan ҳar xil ҳajmli va o’lchamli detallar – opravkalar, lineykalar, shtanstirkullar, monometrlar, chuqurlik o’lchovchi asboblar va boshqa xil o’lchovchi asbob uskunalar kiradi.

Standart turlari, mahlumki, standartlar belgilanishiga bog’liq ҳolda quyidagi turlarga bo’linadi:

1. 
   Texnika sharoiti standartlari.
   
2. 
   Umumiy texnika talabi standartlari.
   
3. 
   Rezmerlar yoki parametrlar standarti.
   
4. 
   Asosiy parametrlar va o’lchamlar xili standartlari.
   
5. 
   Konstrukstiyalar va o’lchamlar standarti.
   
6. 
   Markalar standarti.
   
7. 
   Sortamentlar standarti.
   
8. 
   Qabul qoidalari standartlari.
   
9. 
   Nazorat usullari standartlari.
   
10. 
    Saqlash va transportirovka qilish, upakovkalanish, markalash qoidalari standarti.
    
11. 
    Sozlash va ekspluatastiya standartlari.
    
12. 
    Texnologik jarayon xillari standarti.
    
13. 
    Va boshqa standartlarni o’z ichiga oladi.
    

Bu standartlardan tashqari – buyumlar, materiallar, yarimfabrikatlar va fabrikatlarga mos keladigan standartlar ҳam ishlab chiqariladi.

• 
  Edinaya sistema texnicheskoy dokumentastii – ESTD.
  
• 
  Edinaya sistema texnologicheskoy podgotovki – ESTPP.
  
• 
  Texnologicheskoy podgotovki proizvodstva – TPP.
  
• 
  Edinaya sistema konstruktorskoy dokumentastii – ESKD.
  
• 
  Edinaya sistema texnologicheskoy dokumentastii – ESTD.
  
• 
  I drugie novqe dokumentastii.