15-Amaliy mashg’ulot Mavzu: Elektron pochta va ijtimoiy tarmoqlar. Ishning maqsadi

---

15-Amaliy mashg’ulot 
Mavzu:
Elektron pochta va ijtimoiy tarmoqlar.
 
Ishning maqsadi: 
Elektron pochta – kompyuter tarmoqlari bo‘ylab elektron 
xatlar bilan almashish (qabul qilish va yuborish) imkonini beruvchi texnologiyadir. 
Kutilayotgan natija:
Elektron pochta imkoniyatlari va ularda ishlash 
ko’nikmalarini xosil qilish imkoniyatlari. 
Amaliy jihozlari: 
Tarqatma topshiriqlar, kompyuterlar, OTni standart va 
maxsus dasturlari.
Ish rejasi:
1. Elektron pochta xizmatlari. 
2. G-mail pochatasi xaqida. 
3. Ijtimoiy tarmoqlar. 
Nazariy ma’lumotlar: 
Elektron pochta – kompyuter tarmoqlari bo‘ylab elektron xatlar bilan 
almashish (qabul qilish va yuborish) imkonini beruvchi texnologiyadir. Elektron 
pochta tuzilishi va ishlash prinsipi jihati tomonidan oddiy (qog‘ozli) pochta tizimiga 
o‘xshab ketadi. Undagi terminlar (xat, konvert, banderol («посылка»), pochta quti, 
yetkazib berish), unga xos bo‘lgan jihatlar – qulayliklar, xabarlarni jo‘natishdagi 
kechikishlar, yetarli darajadagi ishonchlilik va shu bilan birga etkazib berishning 
kafolatlanmasligi kabi xususiyatlar elektron pochtaga ham xos. 
Elektron pochtaning afzalliklari: 
Manzillar 
nomining 
eslab 
qolishga 
qulayligi 
(misol 
uchun: 
[e-mail]
); matndan tashqari istalgan formatdagi 
fayllarni jo‘natish imkoniyati; xabarlarning yetarli darajada tez va ishonchli yetkazib 
berilishi; foydalanishning osonligi va hokazo. 
 
Elektron pochtaning kamchiliklari: 
Spam (reklama va viruslarning ommaviy ravishda tarqatilishi); xabar ba’zan 
bir necha kungacha kechikib yetkazib berilishi ehtimoli; xabar hajmining 
chegaralanganligi, pochta qutisiga begona odam kirib olsa, undan g‘arazli 
maqsadlarda foydalish imkoniyati va hokazolar. 

---

Hozirgi kunda kompyuterda ozmi-ko‘pmi ishlay oladigan har qanday odam 
o‘ziga bepul elektron pochta qutisi ochib olib, undan bemalol foydalanishi mumkin. 
Buning uchun elektron pochta xizmatini taqdim etuvchi portallarning birida 
ro‘yxatdan o‘tish kifoya. Ro‘yxatdan o‘tgach, internet tarmog‘iga ulangan har 
qanday kompyuter orqali elektron pochta istagancha foydalanish mumkin. Bunday 
portallar juda ko‘p. Ularning eng mashhurlari quyidagilar: 
http://mail.google.com 
http://mail.yahoo.com 
http://www.mail.ru 
http://mail.yandex.ru 
http://mail.rambler.ru 
Rossiyadagi 
eng 
yirik 
bepul 
elektron 
pochta 
xizmati 
bo‘lmish mail.ru portalida elektron pochta xizmatidan foydalanish asoslari bilan 
tanishamiz. 
1. Brauzeringizda http://www.mail.ru veb sahifasiga o‘ting. 
2. 
Pochta 
qutisi 
ochish 
uchun 
oynaning 
chap 
tarafida 
joylashgan «Регистрация в почте» (Pochtada ro‘yxatdan o‘tish) tugmasini 
bosamiz.