15-maruza. Tokarlik karusel stanoklari

15.3 RDB tokarlik karusel stanoklari. 
RDB tokarlik stanoklariniig tuzilishidagi ikkinchi xususiyat kesish tezligini 
oshirish yuli bilan asosiy vaqtni kamaytirishdan iborat. Buning uchun stanoklar 
ko’purinli revolver kallaklar (yoki kerkichtutkichlar) ko’rinishidagi asboblar 
magazini, katta signmli qushimcha ma- gazinlar va yeyilgan asbobni avtomatik 
almashtirish qurilma- lari bilan jixozlanishi lozim. Stanoklar asboblar bilan bu xilda 
jixozlanganda asbobning chidamliligini pasaytirish xisobiga kesish tezligini oshirish 
imkoniyati tugiladi. 
Misol tarikasida 4.26- racmda «Duplomatic» (Ispaniya) fir- masining 
birxillashtirilgan revolver kallagi ko’rsatilgan 
. 

---

4.26- rasm. «Duplomatic» firmasi (Ispaniya)da tayyorlagan revolver kallak 
Bu kallak aylanuvchi asboblar (parma, zenker, razveRTKa, freza) bilan to’rt 
pozitsiyaga, kerkichlar bilan esa sakkiz pozitsiyaga ega. Kallak mustakil uzel bo’lib, 
unda kallakni burish va mag- dum xolatda saklash mexanizmlari, shuningdek 
asbobni ish po- zitsiyasida aylanuirish yuritmasi bor. 
Yordamchi vaqtni kamaytirishga karatilgan konstro’ktiv xususiyatlardan 
surish yuritmasining xusueyyatlarini ko’rsatish mumkyn. Surish yuritmasi juda 
murakkab sharoitlar- da ishlaydi, ya’ni ishchi xarakat tezligi juda past (1—5 
mm/min) bo’lgani xolda salt siljish juda katta tezlikda ba- jarilib, yordamchi vaqt 
jiddiy kirkartiriladi. Salt siljish tezligi 10 mm dan oshmaydigan tezlanish yo’lida 
15000 mm/min va bundan xam katta kiymatga erishishi lozim. Bunday shartni katta 
momentli elektrodvigatelь bilan jixozlangan surish yuritmasi tularok kondiradi. 
Bunda elektrodvigatelь aylanma xarakatni to’gri chiziqli ilgarilanma xarakatga 
O’zgartiruvchi dumalanma vint-gaykali uzatmaga bevosita birlashtiriladi. 
Dumalanma vint-gaykali uzatmaning sxemasi 4.27- rasmda ko’rsatilgan. Bu uzatma 
vint 1 va gayka 2 d!n iborat bo’lib, bular orasidagi vintsimon arikchalarda zoldirlar 
3 joylashgan. Zoldirlar gaykaning birinchi va oxirgi uramlarini bir- lashtiruvchi 
arikcha 4 da aylanib dumalanadi. 
Dumalanma vint-gaykali uzatma universal tokarlik stanok- larida 
ishlatiladigan sirpanma vint-gaykali uzatmaga nisba- tan kator afzalliklarga ega, 
jumladan: 
4.27 racm. Dumalanma vint-gaykali uzatmannng sxemasi: 

---

1— vnyt; 2 — gayka; 3 — zoldir; 4 — zolDirlarnikg mytish aritschasi; V, — vint 
tezligi; Kg — zoldirlar iaRKazining tezligi 

dumalanishda ishqalanishga kuvvatning kam nobud bo’lishi sababli FIK 
yuqori bo’ladi. Dumalanma vint-gaykali uzatmada g) = 0,90—0,95, sirpanma 
vint-gaykaly uzatmada esa g) = 0,20— 0,40; 

asbobning bykir va aniq yeyljishini ta’minlash maqsadi- da uzatmadagi 
tiRKishni yo’kotish bilan bir katorda unda ta- rayglik xam xosil qilish 
imkoniyati bor; 

uzatmannng juda bikirligi va ishkalanish kuchining tez- likka boglik emasligi 
sababli asbobni past tezliklar da baRKaror siljitish mumkin; 

uzatma yeyilishga chidamli bo’lganidan aniqlik uzok saklanadi; " 

uzatma issiklik ta’sirida kam dyoformatsiyalanadi, nati- jada dumalanishdagi 
ishkalanishda issiklik kam ajraladn.