15-Mavzu: Boshqaruv qarorlari va ularni ishlab chiqish reja

15.4. Qarorlarning ijrosini uyushtirish va ularning bajarilishini nazorat qilish
Qarorlarni bajarish – bu okibat natijasida yukori bo’ginda qabul qilingan rejalarni, shuningdek shu rejalar asosida kuyi bo’ginlar (tsex, uchastka, brigada, smena, xar bir xodim) uchun tuzilgan reja yoki topshiriklarni bajarish demakdir. Qaror eng avvalo buyruk yoki farmoyish tarzida rasmiylashtiriladi, so’ngra u ma‘mariy xujjat tusini oladi. Unda anik ijrochilar, bajarish muddatlari, nazorat qilish usullari va xokozolar ko’rsatilgan bo’ladi.
Rahbarning asosiy vazifasi bosqaruv tizimini maqsadga muvofik uyushtirishdan va o’zi uchun ishlab chikarishning tub masalalari bilan shugulanish imkoniyatini yaratishdan iboratdir.
Qarorlarni bajarilishiga rahbarlik qilish jarayonida rahbarning vazifasi xodimlarning shaxsiy manfaatlarini umummanfaatlar bilan muvofiklashtirishga erishishdan iboratdir. Jamoaga muvaffakiyatli rahbarlik qilish farmoyish berish va nazorat qilish usullari, shakllari va texnikasini bilishigina emas, balki topshiriklarni bajarishga xodimlarni safarbar eta olish kobiliyatini xam talab qiladi.
Bosqarish jarayonidagi oxirgi boskich – bu qabul qilingan qarorlar ijrosini nazorat qilishdir.
Nazorat – bu kayta (javob) aloka shakli xisoblanib, yukori bosqaruv organi tomonidan chikarilgan buyruk, faromoyish va belgilangan rejalarning joylarida bajarilish darajasi to’grisidagi ma‘lumotni aniklash usulidir.
xakikiy xolatni bilmasdan va dalillarni tekshirmasdan turib, to’gri va oqilona rahbarlik qilib bo’lmaydi. Kuyi bo’ginlarni bosqarishda asosan xisobga olishning tezkor va buxgalteriya xisobi turlaridan foydalaniladi.
Yaxshi yo’lga ko’yilgan xisobga olish samarali qarorlar ishlab chiqish, ularning bajarilishini kuzatib borish imkonini beradi. xisobga olishdagi chalkashlik, odatda ishlab chikarishni bosqarish axvolining yomonligidan va katta kamchiliklar mavjudligidan dalolat beradi.
Nazorat funktsiyasi rahbarning eng muxim vazifasidir. Rahbar qabul qilinadigan qarorlarning tashabbuskori bo’lganligi sababli u shu qarorlarni bajarilishi ustidan nazoratni tashqil qilishning xam tashabbuskori bo’lishi kerak. Qarorlarning ijro etilishini nazorat qilmaydigan rahbar o’zi ishlayotgan ishlab chikarishga emas, balki bosqa korxonalarga xam zarar yetkazishi, ya‘ni ularning ishida kechiqishlar, uzilishlar paydo bo’lishiga sababchi bo’lishi mumkin.