16. Birliklar belgilarini yozish qoidalarini ayting

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
“Energiya ta’minlash tizimlari” kafedrasi

“Metrologiya, standartlashtirish va sertifikatlashtirish”

fanidan


AMALIYOT
TOPSHIRIQ № 2
Bajardi:
Telekomunikatsiya texnalogiyalari ta’lim yo‘nalishi
415-21_ guruh
Jumanov Davronbek
talabaning F.I.SH.


Qabul qildi: Saidova Gulchexra
Toshkent 2023

“Metrologiya, standartlashtirish va sertifikatlashtirish” fandan

№ 2 T O P SH I R I Q (AMALIYOT)

16-variant 16 78 122

Savollar:
16.Birliklar belgilarini yozish qoidalarini ayting.
78.O‘lchash usullari turlari nechta?
122. Qanday o‘lchash turlarini bilasiz?
Javoblar:
16. Birlik belgilarini yozishda aniqlik va izchillikni ta'minlash uchun ma'lum qoidalarga rioya qilish muhimdir. Xalqaro birliklar tizimi (SI) birlik belgilarini yozish uchun ko'rsatmalar beradi. Birlik belgilarini yozishning asosiy qoidalari:

1. Belgilar, agar birlik shaxs nomidan olingan bo'lmasa, kichik harflar bilan yoziladi. Masalan, "metr" qisqartmasi "m" va "amper" "A" deb qisqartiriladi.

2. Birlik belgilari, hatto bir nechta birliklar ishlatilsa ham, hech qachon ko‘p bo‘lmaydi. Masalan, "5 kg" to'g'ri, "5 kg" esa noto'g'ri.

3. Birlik belgilaridan keyin nuqta qo‘yilmaydi, gap oxirida kelgan hollar bundan mustasno. Masalan, "Yorug'lik tezligi taxminan 3 x 10 ^ 8 m / s." Bunda “m/s” birlik belgisidan keyin nuqta qo‘yiladi, chunki u gap oxirida joylashgan.

4. Ko'paytirish belgisi yordamida birlik belgilari boshqa belgilar bilan birlashtirilmaydi. Buning o'rniga ular bir-birining yonida yoziladi, ularni ajratish uchun bo'sh joy ishlatiladi. Masalan, "5 m/s" soniyasiga 5 metrni, "10 kg m/s ^ 2" esa sekundiga 10 kilogramm metr kvadratni bildiradi.

5. Prefikslar asosiy birlikning karrali yoki kasrlarini belgilash uchun birlik belgilari bilan ishlatiladi. Masalan, "km" kilometrni bildiradi, bu 1000 metrni tashkil qiladi.

6. Birlik belgilari bir darajaga ko'tarilganda, ko'rsatkich ko'paytirish belgisidan foydalanmasdan birlik belgisiga qo'shiladi. Misol uchun, "m ^ 2" kvadrat metrni, "m/s ^ 2" esa sekundiga metr kvadratni ifodalaydi.

78)Ushbu qoidalarga rioya qilgan holda, yozuvchilar va olimlar o'lchovlar va miqdorlarning aniq aloqasini ta'minlab, standartlashtirilgan tarzda birlik belgilarini to'g'ri va izchil ifodalashlari mumkin.

2. Odatda ikki turdagi o'lchash usullari mavjud: to'g'ridan-to'g'ri va bilvosita o'lchovlar.

122. To'g'ridan-to'g'ri o'lchov miqdori, o'lchami yoki sig'imini to'g'ridan-to'g'ri standart o'lchov birligi bilan taqqoslash orqali olishni o'z ichiga oladi. Masalan, buyumning uzunligini o‘lchagich yordamida yoki buyumning og‘irligini o‘lchashda tarozi yordamida to‘g‘ridan-to‘g‘ri o‘lchash usullari hisoblanadi.

2. Bilvosita o'lchov qiymatni bilvosita xulosa qilish uchun matematik yoki fizik tamoyillardan foydalangan holda miqdor, o'lcham yoki imkoniyatlarni olishni o'z ichiga oladi. Masalan, suvning siljishi yordamida tartibsiz shakldagi jismning hajmini hisoblash yoki tortishish ta'sirida tezlanishni aniqlash uchun mayatnik davrini ishlatish bilvosita o'lchash usullaridir.

3. Ba'zi o'lchov turlariga quyidagilar kiradi:

- Uzunlik/masofa (masalan, metr, santimetr, milya)
- Og'irligi/massa (masalan, kilogramm, funt)
- Hajmi/sig'imi (masalan, litr, gallon)
- Vaqt (masalan, soniyalar, daqiqalar, soatlar)
- Harorat (masalan, Selsiy, Farengeyt)
- Maydoni (masalan, kvadrat metr, kvadrat fut)
- Tezlik (masalan, sekundiga metr, soatiga mil)
- Bosim (masalan, Paskal, atmosfera)
- Energiya (masalan, joul, kaloriya)
- Quvvat (masalan, vatt, ot kuchi)
- elektr toki (masalan, amper)
- chastota (masalan, herts)
- Zichlik (masalan, kub santimetr uchun gramm)
3 misol
a)Issiqlik uzatish va haroratning o'rtacha kvadratik o'zgarishini hisoblash uchun Q = mc(t1 - t2) formulasidan foydalanishimiz mumkin, bu erda Q - issiqlik uzatish, m - massa, c - solishtirma issiqlik sig'imi va t1 va t2. mos ravishda boshlang'ich va oxirgi haroratlar.
Berilgan:
Massasi (m) = 2,5 kg
Dastlabki harorat (t1) = 90 ° S
Yakuniy harorat (t2) = 5 ° S
Maxsus issiqlik quvvati (c) = 4190 Dj/kg
Qiymatlarni formulaga almashtirsak, bizda: Q = (4190 Dj/kg) * (90 °C - 5 °C) * 2,5 kg
Tenglamani soddalashtirish: Q = 4190 Dj/kg * 85 °C * 2,5 kg Q = 893,125 Dj
Shuning uchun, berilgan shartlar uchun issiqlik uzatish 893,125 Dj ni tashkil qiladi.
Haroratning o'rtacha kvadratik o'zgarishini hisoblash uchun a = (t1 - t2) / 2 formulasidan foydalanishimiz mumkin, bu erda a - haroratning o'rtacha kvadratik o'zgarishi.
Qiymatlarni formulaga almashtirsak, bizda: a = (90 °C - 5 °C) / 2 a = 85 °C / 2 a = 42,5 °C
Shuning uchun, berilgan shartlar uchun haroratning o'rtacha kvadratik o'zgarishi 42,5 ° S ni tashkil qiladi.

b)Ikki manometr yordamida olingan bosim o'lchovlaridagi farqni tushunish uchun ularning aniqlik sinfini va o'qishlardagi berilgan farqni hisobga olishimiz kerak.

Bosim o'lchash asbobining aniqlik klassi uning aniqligi va ishonchliligini ko'rsatadi. Bunday holda, har ikkala manometr 0,5 aniqlik sinfiga ega. Bu shuni anglatadiki, ularning o'qishlarida ruxsat etilgan maksimal xatolik to'liq o'lchov oralig'ining ± 0,5% ni tashkil qiladi.
O'qishlardagi berilgan farq P=10MPa ikki manometrdan olingan o'lchovlar o'rtasidagi nomuvofiqlikni ifodalaydi. Biroq, manometrlarning to'liq miqyosli diapazonini bilmasdan, bu farqning aniq ahamiyatini aniqlash qiyin.Vaziyatni yaxshiroq tushunish uchun biz manometrlarning to'liq miqyosli diapazonini bilishimiz kerak. Ushbu ma'lumot bizga o'qishlar orasidagi foiz farqini hisoblash va aniqlik sinfining maqbul oralig'iga tushishini aniqlash imkonini beradi.
To'liq miqyosli diapazonga ega bo'lganimizdan so'ng, formuladan foydalanib, foiz farqini hisoblashimiz mumkin:
Foiz farqi = (|O'qish1 - O'qish2| / To'liq o'lchov oralig'i) * 100
Hisoblangan foiz farqini 0,5 aniqlik klassi bilan taqqoslab, biz ikkita manometrdan olingan o'lchovlar qabul qilinadigan aniqlik oralig'ida yoki yo'qligini aniqlashimiz mumkin.
Xulosa qilib aytganda, ikkita manometr yordamida olingan bosim o'lchovlaridagi farqni to'liq baholash uchun asboblarning to'liq miqyosli diapazonini bilishimiz kerak. Ushbu ma'lumot bizga o'qishlar aniqlik klassi tomonidan belgilangan qabul qilinadigan aniqlik oralig'iga to'g'ri keladimi yoki yo'qligini aniqlash imkonini beradi.
Xulosa:
Ushbu qoidalarga rioya qilish yozma o'lchovlarning aniqligi va ravshanligini ta'minlaydi va ilmiy-texnikaviy aloqada xatolik va tushunmovchiliklardan qochishga yordam beradi.