16-маъруза. Силжитувчи ҳаракатлар. Режа

текис ҳаракат ҳисобланади ва унинг тезлиги катталиги V_x = V_о · cos (θ_о) га тенг бўлади. g векторнинг ОY ўқига проек­цияси –g га тенг. Шунинг учун бу ўқ бўйлаб ҳаракат тезланиши g ва бошланғич тезлиги V_оу = V_о · sin (θ_о) га тенг бўлган текис ўзгарувчан ҳаракат ҳисобланади. Шундай қилиб, горизонтга нисбатан бирор бурчак остида отилан жисм бир вақтни ўзида бир-бирига боғлиқ бўлмаган иккита ҳаракатда: горизонтал текислик бўйича текис ҳаракатда ва вертика­л текислик бўйича текис ўзгарувчан ҳаракатда иштирок этади. 1-жадвалда горизонтга (ОХ ўқига) нисбатан бурчак остида отилган жисмни икки ўқ бўйича ҳаракатига тааллуқли характеристикалар келтирилган.

Агар θ_о = 45° бўлса, жисмни учиш узоқлиги максимал бўлади..

Па­раболанинг симметрик нуқталаридаги тезликлар модул бўйича бир хил, бироқ вертикал про­екцияларнинг йўналиши қарама - қаршилигини инобатга олиш керак.

Агар бошланғич нуқта қўниш нуқтасига нисбатан юқорида олинган бўлса, жисм бундай баллистик ҳаракат деб аталадиган ҳаракатда ОХ ўқини кесиб пастга ўтади.

Назарий ҳисоблашга оддий мисол кўрайлик.
1 - жадвал

Горизонтга (ОХ ўқига) нисбатан бурчак остида отилган жисм жисмнинг икки ўқ бўйича (ОY ўқ юқорига йўналтирилган) ҳаракат характеристикалари

Характеристикалар	ОX ўқ	ОY ўқ
бошланғич тезлик	V оx = Vо · cos (θо)	V оу = Vо · sin (θо)
тезланиш	0	-g
учиш вақти	t =
жисмни улоқтириш ва қўниш нуқталари бир хил баландликда бўлган ҳол учун учиш узоқлиги
Максимал баландлик
вақтнинг t моментидаги тезлик	V x = V ox	V y = V oy – g t
Вақтни t моментида координаталари	x = V x · t