16-мавзу. Европа ҳамжамиятининг ягона аграр сиёсати режа

Европа иттифоқи Вазирлар кенгаши 1962 йилда дон маҳсулотлари учун ягона Европа бозорини шакллантириш бўйича қатор ҳужжатлар қабул қилди. Ушбу ҳужжатларда ягона дон бозорини тартибга солиб туриш мезанизмлари ишлаб чиқарилди. Улар хозирги кунда ҳам Европа аграр сиёсатининг асосини ташкил этади. Бу механизимлар: мақсадли нархлар, интервенцион нархлар, остона нархлари, ўзгарувчан импорт тарифлари ва экспорт субсидияларидан иборат. Бундан ташқари ягона дон бозорини молиялаштириш тартибини ҳам жорий қилди. Европа ягона аграр бозорини ўрнатиш бўйича қилинган катта ишларга қарамасдан бу жараён осон кечган эмас. Фақатгина ягона дон бозори ўрнатиш бўйича амалда келишиш 1967 йилда амалга ошди. 1962 йилда марказлашган молиялаштиришни амалга ошириш учун тузилган Европа қишлоқ хўжалигига йўналтирилган ва кафолат фонди (FEOGA)га пул ажратиш 1969 йилдагина амалга оширилади. Натижада 1970 йилга келиб Европа ягона аграр сиёсати унга аъзо давлатлар манфаатлари учун хизмат қиладиган жуда катта амалий кучга айланди.

1972 йилда “Қишлоқ хўжалиги -80” номли Мансхолд режаси қабул қилинди. Ушбу режага биноан 1980 йилга келиб қишлоқ хўжалигида банд бўлганлар сонини 5 млн. кишига камайтириш ва фермерларнинг ўртача ҳажмини ошириш вазифаси қўйилади. Албатта, бу ихтиёрий равишда юз бериши керак эди. Бу режа қуйидаги асосий тадбирларни амалга оширишни белгилайди:

1972 йилда “Қишлоқ хўжалиги -80” номли Мансхолд режаси қабул қилинди. Ушбу режага биноан 1980 йилга келиб қишлоқ хўжалигида банд бўлганлар сонини 5 млн. кишига камайтириш ва фермерларнинг ўртача ҳажмини ошириш вазифаси қўйилади. Албатта, бу ихтиёрий равишда юз бериши керак эди. Бу режа қуйидаги асосий тадбирларни амалга оширишни белгилайди:

• 55-65 ёшдан ошган фермерлар ўз фаолиятини тўхтатган ҳолда уларга йилига маълум миқдорда пул маблағлари берилишини ташкил этиш;
• Истиқболли деб топилган фермерларга имтиёзли кредитлар ва кредит кафолатлари бериш;
• Фермерлар учун ахборот ва маслаҳат хизматларини ташкил этиш ва уларни ривожлантириш;
• Маркетинг хизматларини ривожлантириш юзасидан ташкил этилаётган уюшмаларни ва бирлашмаларни қўллаб-қувватлаш;
• Қишлоқ хўжалигига янги ерларни жалб этишни чеклаш.