16-mavzu: Loyiha. Loyihaning xususiyatlari. Loyiha bu fikr, g’oya, niyat yoki biror narsa qilishning maqsadi

Loyihani boshqarish
Loyiha o‘z vaqtida, unga ajratilgan byudjet chegarasidan chiqmagan holda va shu bilan birga rejalashtirilgan natijaga erishish uchun mohirlik bilan boshqarilishi kerak. Loyihani samarali amalga oshirishda bilim, malaka va uslublarni mohirlik bilan qo‘llash loyihani boshqarish deb ataladi.
Har bir loyihaning o‘z umri bo‘ladi. Turli adabiyotlarda bunday davrlar turlicha ataladi, lekin umuman olganda har bir loyihaning umri 4 bosqichga bo‘linadi. Ular:

1. 
   Boshlanish;
   
2. 
   Rejalashtirish;
   
3. 
   Ijro etish;
   
4. 
   Yakunlash.
   

Yana bir muhim bosqich bu Monitoring va nazorat qilish boshqichi bo‘lib, lekin u har bir yuqoridagi boshqichlarda ro‘y beradi; shuning uchun uni doim ham alohida boshqichga ajratmaydilar.

Boshlanish davrida loyihaning maqsad va vazifalari, shuningdek ma’suliyatlar aniqlanadi. Loyiha nizomi, uning umumiy qiymati va mandaatdor tomonlar aniqlanadi.
Rejalashtirish davrida, loyihaning batafsil ish rejasi, moliyaviy rejasi, tadbirlar jadvali va boshqa tafsilotlari ishlab chiqiladi. Loyiha jamoasi tuziladi.
Ijro etish davri eng uzun davr bo‘lib, barcha tadbirlar shu davrda amalga oshiriladi.
Tugatish davriga kelganda barcha tadbirlar tugab bo‘ladi, shartnomalar berkitiladi va hujjatlashtirish ishlari ro‘y beradi. Loyiha natijalari baholanadi. Loyiha natijasiga ko‘ra keyingi boqichga tavsiyalar beriladi. Agar yangi mahsulot yaratilgan bo‘lsa, uni doimiy ishlab chiqarishga o‘tkaziladi va loyiha rasmiy ravishda berkitiladi.
Biz bugun texnik loyihalar nima degani, ularni qanday qilib to‘g’ri yaratish va amalga oshirish haqida gaplashamiz. Boshlash uchun ushbu mavzu bilan bog’liq nazariy masalalarni ko‘rib chiqing. Keling, zamonaviy jamiyatda eng ko‘p uchraydigan loyihalarning tasnifi haqida to‘xtalamiz. Bu inson hayoti va faoliyatining muayyan sohalarini modernizatsiyalashga qaratilgan tizimli integratsiyalashgan jarayon. Hozirgi vaqtda texnik loyihalar eng ko‘p talabga ega, chunki ular sayyoramiz aholisining hayot sifatini yaxshilashga yordam beradi. Turli mamlakatlarda bu atama har xil ma’noga ega, ammo davlat tili va aholining dinidan qat’i nazar, ko‘pincha loyihaning kontseptsiyasi o‘xshashdir.
Loyihalarni amalga oshirish uchun maxsus loyihalar zarurligini va vazifani hal qilish usullari turli parametrlarga bog’liq bo‘lishi mumkinligini hisobga olib, quyidagi tarkibiy qismlar ajratiladi:

• 
  asosiy reja (maqsad va vazifalarni belgilash);
  
• 
  hal qilish vositalari;
  
• 
  natijalar.
  

Loyihaning ushbu kontseptsiyasi uning tuzilishining murakkabligi va ko‘p qirrali ekanligidan dalolat beradi. U har bir inson hayotida va butun davlatda jiddiy o‘zgarishlarni amalga oshirishga qodir. Uni amalga oshirish natijalari ma’lum bir mintaqa uchun zarur bo‘lgan mavhum yoki o‘ziga xos bo‘lishi mumkin.