16-multidisciplinary online distance conference on "scientific and practical research in uzbekistan" part-14
Download 2.67 Mb. Pdf ko'rish
|
3.Tarix saxifalaridagi izlanishlar
- Bu sahifa navigatsiya:
- 31- мактаб тарих- ҳуқуқ фани ўқитувчиси. Телефонлар:+998945063178 bojmirzaevasohibahon@gmail.com Аннотация
- Калит сўзлар
3
Июнь 17 МИРЗО уЛуҒБеКНИНГ ИЛМ-ФАНГА ҚЎШГАН БуЮК ХИССАСИ. Соҳиба Боймирзаева Наманган вилояти Норин тумани 31- мактаб тарих- ҳуқуқ фани ўқитувчиси. Телефонлар:+998945063178 bojmirzaevasohibahon@gmail.com Аннотация:.ушбу.мақолада.Мирзо.улуғбекнинг.илм.фанга.қўшган.буюк.хиссаси,.юрт. ободончилиги.борасида.амалга.оширган.ишлари.ёритиб.берилган. Калит сўзлар:.расадхона,.“улуғбек.зижи”,.мадраса,.регистон.майдони. “Улуғбек жахон илм-фани тараққиётига қўшган беқиёс хиссаси билан тириклигидаёқ озига ҳайкал ўрнатиб кетган буюк алломадир”. Б.Аҳмедов,ўзбек тарихчи олими. 1394-йилда. туғилган. набирасига. Амир. Темур. Муҳаммад. Тарағай. деб. ўз. отасининг. исмини. қўйди.. Мунажжимлар. унинг. келгусида. катта. олим. ва. буюк. ҳукмдор. бўлишини. башорат. қилдилар.Шу. туфайли. Амир. Темур. толейи. улуғ. набирасини. улуғбек. деб. ҳам. атай. бошлади.. улуғбек. Мовороуннахрда. 40. йил. хукмронлик. қилди.. Ўз. даврининг. илм. фани.сирларини.ўрганишида.машхур.математик.ва.астроном.алломалар.Мавлоно.Аҳмад. ва. Қозизода. румий. унга. устозлик. қилдилар.. бу. эса. улуғбекнинг. келгусида. буюк. астро- ном.ва.математик.бўлиб.етишишини.белгилаб.берди..улуғбек.илм.фаннинг.кўп.соҳалари. билан.шуғулланган.аллома..бироқ.илм.фанда.у,.аввало,буюк.астроном.сифатида.машҳур. бўлди.. улуғбек. осмон. жисмларини. кузатиш. мақсадида. расадхона. қурдирди.. расадхона. ичига. ўрнатилган. жуда. катта. асбоб. ёрдамида. Қуёш,. Ой. сайёралари. ва. юлдузлар. ҳолати. ўрганилди.. расадхонада. олиб. борилган. кузатишлари. натижасида. «улуғбек. зижи”. деб. хам. аталадиган. дунёга. машхур. асарини. ёзди.. Асарда. 1018. та. юлдузнинг. ўрни. ва. холати. шархлаб. берилди.. улуғбек. давлатининг. нуфузли. ва. маданий. марказлари. бўлмиш. бухо- ро. (1417-йили),. самарқанд. (1420-йили). ва. кейинчалик. Ғиждувонда. (1433-йили). мадра- салар. қурдириб,. улуғбек. илмий. ва. ижтимоий. тараққиётга. катта. аҳамият. берди.. улуғбек. қурдирган. мадрасалар. ўз. даврининг. дорилфунунлари. ҳисобланиб,. уларда. машхур. олим- лар.(Қозизода.румий,.Ғиёсиддин.Жамшид.коший,.Али.Қушчи).илоҳиёт.илмлари.(қуръон,. ҳадис,.тавсир)дан.ташқари.риёзиёт,.ҳандаса,.илми.ҳайъат,.тиббиёт,.тарих,.жуғрофия,.илми. аруз(поэзия).ва.бошқа.фанлардан.ҳам.дарс.беришган..Мадрасаларда.ўқиб.таҳсил.кўрган. ва.олимлар.синовидан.ўтган.талабаларга.санад.(шаҳодатнома)лар.берилган..улуғбекнинг. самарқанддаги. мадрасасида. Шарқнинг. машхур. шоири. Абдураҳмон. Жомий. ҳам. таҳсил. кўриб. ўқишни. тугатгандан. сўнг. шу. мадрасада. мударрислик. қилган.. бухородаги. улуғбек. мадрасаси. дарвозасига. Қуръондан. олинган. байт. –“Талаб. –ул. илма. фаризатун,. ало. кулли. муслимин. ва. муслима”,. яъни. “илмга. талаб. ҳар. бир. мусулмон. эркак. ва. аёл. учун. фарз- дур”,. деган. сўзлар. нақш. этилган. бўлиб,. бундай. хикматни. мадраса. пештоқига. ёздириш. улуғбекнинг.фуқарони.ижтимоий.тараққиётга.чорлашининг.гувоҳи.эди. . улуғбек. қурдирган. мадрасалар. орасида. айниқса,. самарқанд. мадрасаси. қурилиши. ва. фаолияти. жихатидан. алоҳида. эътиборга. сазовордир.. улуғбек. самарқанддаги. мадрасаси. қошида. Ғиждувон. ва. бухорода. қурган. мадрасаларидан. фарқли. равишда. мадрасага. ўзга. шаҳарлардан.келган.машхур.фозилу.уламо.ва.илмталаб.ёшлар.учун.алоҳида.хонақоҳ.ҳам. қурдиртиради..Мадраса.ва.хонақоҳ.учун.жойни.улуғбек.ўша.даврда.шаҳарнинг.энг.нуфуз- ли.бозор.жойи.ҳисобланган.“сардувоник”.мавзеси,.хозирги.регистон.майдонидан.танлай- ди.. бу. жой. ўшанда. шахарнинг. ўрта. қисмида. жойлашган. бўлиб,. атрофига. нисбатан. анча. баланд.бўлган. . улуғбек. ушбу. майдонда. дастлаб. масжид. биносини,. сўнгра. бирин. кетин. мадраса,. хонақоҳ.ва.карвонсарой.биноларини.қурдиради.улуғбек.мадраса.ва.хонақоҳ.қурилишига. катта.аҳамият.бериб,.улардан.15.йилча.олдин.қурилган.Темурнинг.жоме.масжиди.ва.биби- |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling